काठमाडौं । विश्वको सबैभन्दा ठूलो अर्थतन्त्र संयुक्त राज्य अमेरिकाको सङ्घीय सरकार औपचारिक रूपमा बन्द (Shutdown) भएको छ। नयाँ आर्थिक वर्षका लागि बजेट पारित गर्न कंग्रेस असफल भएपछि अक्टोबर १, २०२५ देखि सरकार बन्द भएको हो । राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पको रिपब्लिकन पार्टी र कंग्रेसका डेमोक्र्याटहरूबीचको गम्भीर विवाद र अड्चन ले यो अवस्था सिर्जना भएको छ।
बन्दको कारण र तत्कालका असर यो सरकारी बन्दको मुख्य कारण स्वास्थ्य सेवा कोष, विदेशी सहायता कटौती र बजेटको प्राथमिकतामा देखिएको मतभेद हो। सिनेटमा विधेयक पारित गर्न रिपब्लिकनहरूलाई आवश्यक ६० मत नपुगेपछि डेमोक्र्याटहरूले मेयरिकेड सुविधा कटौती र स्वास्थ्यकर क्रेडिट माथि आपत्ति जनाएका थिए।
यस बन्दका प्रत्यक्ष परिणामहरू:
तलब कटौती: करिब ९ लाख सङ्घीय कर्मचारीहरू लाई विदा दिइएको छ भने ७ लाख बढी कर्मचारीहरूले तलब बिना नै काम गरिरहेका छन्।
सेवा अवरुद्ध: मेडिकेयर, मेडिकेड, र TSA जस्ता अत्यावश्यक सेवाहरू जारी छन्। तर, CDC, NIH र WIC (गरिब परिवारलाई पोषण दिने कार्यक्रम) लगायत धेरै सरकारी एजेन्सीहरू पूर्ण वा आंशिक रूपमा बन्द भएका छन्।
सार्वजनिक सेवा: राष्ट्रिय निकुञ्ज, क्यापिटल भिजिटर्स सेन्टर भ्रमण र सरसफाइ सेवाहरू पनि स्थगन गरिएका छन्। राष्ट्रपति ट्रम्प प्रशासनले प्रजातान्त्रिक दलले शासन गरेका राज्यहरूलाई लक्षित गर्दै अर्बौं डलरको सङ्घीय कोष फ्रिज गरेको छ।
ट्रम्पको कार्यकालमा यो तेस्रो सरकारी बन्द हो र यसले राजनीतिक गतिरोधको गहिराइलाई देखाएको छ।
विश्वव्यापी अर्थतन्त्रमा तरङ्ग जहिले पनि विश्वको सबैभन्दा ठूलो अर्थतन्त्रमा यस्तो सङ्कुचन आउँछ, यसको असर विश्वभरका वित्तीय बजारहरूमा देखिन्छ। यसपटक पनि बजारमा उतारचढाव (Volatility) बढेको छ र लगानीकर्ताहरूमा जोखिमबाट बच्ने प्रवृत्ति (risk aversion) देखिएको छ।
व्यापारमा असर: अमेरिका र विश्वबीचको व्यापारमा अवरोध आउँदा एसियाली मुलुकहरू, जसमा भारत र नेपालजस्ता प्रमुख व्यापारिक साझेदार पनि पर्छन्, को आपूर्ति श्रृङ्खला (Supply Chains) मा समस्या आउन सक्छ।
लगानी: लगानीकर्ताको विश्वास हल्लिनुले विश्वव्यापी पूँजी प्रवाह (Global capital flows) सुस्त हुन सक्छ। यसको असर अमेरिकी बजारको स्थिर उपभोगमा निर्भर उदाउँदा अर्थतन्त्र (Emerging Markets) मा पर्छ।
बहुराष्ट्रिय कम्पनी: अमेरिकामा ठूलो कारोबार भएका कम्पनीहरू सरकारी ठेक्कामा कमी र नियामक ढिलाइका लागि तयार भएका छन्, जसले विश्वको आर्थिक वृद्धि प्रक्षेपणलाई प्रभावित गर्छ।
नेपाल र रेमिट्यान्सको चिन्ता रेमिट्यान्स र अमेरिका तथा भारतसँगको निर्यात व्यापारमा धेरै निर्भर रहेको नेपालको अर्थतन्त्र का लागि यो अवस्थाले छोटो अवधिका चुनौती थप्न सक्छ। यदि यो सरकारी बन्द लम्बियो भने
रेमिट्यान्समा असर: अमेरिकामा कार्यरत नेपाली आप्रवासी कामदारहरूको रोजगारीका अवसरहरू कम हुन सक्छन् वा उनीहरूको आम्दानीमा असर पर्दा नेपाल भित्रिने रेमिट्यान्सको प्रवाह ढिला हुन सक्छ। आर्थिक पुनरुत्थानमा
दबाब: विश्वव्यापी अनिश्चितता बढ्दा नेपालको सावधानीपूर्वक अघि बढिरहेको आर्थिक पुनरुत्थानको बाटो मा समेत दबाब पर्न सक्छ।
निष्कर्ष अक्टोबर २०२५ को यो अमेरिकी सरकारी बन्द एक महत्त्वपूर्ण राजनीतिक र आर्थिक घटना हो जसको लहर विश्वभर महसूस गरिएको छ। आन्तरिक समाधानका प्रयासहरू जारी रहँदा, नेपाललगायत विश्वभरका सरकार र व्यवसायहरूले बढ्दो अनिश्चितता को लागि तयारी गरिरहेका छन्।
