काठमाडौं । बैंकको आधारदर घट्दै जाँदा पछिल्लो समय ऋण लिन झन सहज हुँदै गएको छ। आधारदर घट्दै जाँदा बैंकहरुको ब्याजदर पनि घट्दै गएको छ। जसले गर्दा कर्जा झनै सस्तो पर्न गएको हो।
बैंकहरुको पुँजीकोषमा आएको दबाब, अर्थतन्त्रमा आएको सुस्तताका कारण कर्जाको माग बढ्न नसक्नुजस्ता कारणले अहिले बैंकिङ क्षेत्रमा लगानीयोग्य रकम प्रशस्त छ। जसले आधारदर घटाउनमा मद्दत गरिरहेको जानकारहरु बताउँछन्।
चालु आर्थिक वर्षको ७ महिनासम्ममा बैंकहरुको आधारदर (बेसरेट) निरन्तर घट्दै गइरहेको छ। ब्याजदरको प्रमुख निर्धारक मानिने आधारदर घट्दै जाँदा ग्राहकसँग बैंकले लिने ब्याजदर कम हुँदै गएको छ। पछिल्लो १ महिनामा वाणिज्य बैंकहरुको औसत आधारदर ०.१४ प्रतिशत विन्दुले घटेको छ। बैंकहरुमा अधिक तरलताका कारण ब्याजदर सस्तो हुन पुगेको हो। अहिले बैंकहरुमा लगानीयोग्य रकम थुप्रिएर बसेकाले त्यसको असर ब्याजदरमा परेको हो।
पछिल्लो १ महिनामै २० वाणिज्य बैंकहरुको औसत आधारदर ०.१४ प्रतिशत विन्दुले घटेको छ। चैत महिनाका लागि बैंकहरुको औसत आधारदर ६.४८ प्रतिशत निर्धारण भएको छ। फागुनमा औसत आधारदर ६.६२ प्रतिशत थियो। अहिले ४ बैंकको आधारदर ६ प्रतिशतभन्दा कम छ। सबैभन्दा कम आधारदर स्ट्यान्डर्ड चार्टर्ड बैंकको ५.०३ प्रतिशत छ।
त्यस्तै राष्ट्रिय वाणिज्य बैंकको आधारदर ५.२८ प्रतिशत, एभरेस्ट बैंकको ५.४६ प्रतिशत र नेपाल बैंकको ५.९६ प्रतिशत छ। १४ बैंकको आधारदर ७ प्रतिशतभन्दा कम छ। सबैभन्दा धेरै बेसरेट हुनेमा एनआईसी एसिया बैंक रहेको छ। यसको यस्तो रेट ७.४१ प्रतिशत छ।
यस्तै प्राइम कमर्सियल बैंकको औसत आधारदर ७ प्रतिशत रहँदा लक्ष्मी सनराइजको ६.९३ प्रतिशत, कुमारीको ६. ९९ प्रतिशत, प्रभु बैंकको ६.९३ प्रतिशत छ। तथ्यांंकअनुसार नेपाल एसबीआई बैंकको आधारदर ६.८५ प्रतिशत हुँदा हिमालयनको ६.७७ प्रतिशत, सिद्धार्थको ६.६९ प्रतिशत र माछापुच्छ्रेको ६.६८ प्रतिशत छ।
यस्तै सानिमा बैंकको आधारदर चैत महिनामा ६.६ प्रतिशत हुँदा एनएमबी बैंको आधारदर ६.५९ प्रतिशत, ग्लोबल आइएमईको ६.५६ प्रतिशत, कृषि विकासको ६.५२ प्रतिशत, नेपाल इन्भेस्टमेन्ट मेगा बैंकको ६ प्रतिशत र नबिल बैंकको ६.०५ प्रतिशत छ। चैत महिनामा नेपाल बैंकसहित ४ बैंकको आधारदर ६ प्रतिशतभन्दा कम छ। जसअनुसार नेपाल बैंकको आधारदर ५.९६ प्रतिशत रहँदा एभरेस्ट बैंकको ५.४६ प्रतिशत, राष्ट्रिय वाणिज्य बैंकको ५.२८ प्रतिशत र स्ट्यान्डर्ड चार्टड बैंकको ५.०३ प्रतिशत छ।
बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरुमा अधिक तरलताको अवस्था आएसँगै बैंकहरुले धमाधम निक्षेपको ब्याजदर घटाउँदै आएका छन्। निक्षेपको ब्याजदर घटेसँगै बैंकहरुको आधारदर पनि तल झर्दै आएको हो। आधारदरमा निश्चित प्रतिशत प्रिमियम थप गरेर कर्जाको ब्याजदर निर्धारण हुने गर्दछ। तसर्थ, आधारदर घट्दा कर्जाको ब्याजदर पनि घट्ने गर्छ।
पछिल्लो ८ महिनाको तथ्यांकअनुसार वाणिज्य बैंकहरुको कर्जा प्रवाह विस्तारै बढ्न थालेको देखिन्छ। नेपाल बैंकर्स संघको तथ्यांक अनुसार चालु आर्थिक वर्ष २०८१।८२ को साउनदेखि फागुन मसान्तसम्ममा बैंकहरुको कर्जा प्रवाह ६.१२ प्रतिशतले बढेर ४८ खर्ब ५० अर्ब रुपैयाँ पुगेको छ। गत असार मसान्तसम्म वाणिज्य बैंकहरुले ४५ खर्ब ७० अर्ब रुपैयाँ कर्जा प्रवाह गरेका थिए।
यता, चालु आर्थिक वर्षको ८ महिनामा निक्षेप संकलन ४.९० प्रतिशतले बढेर ६० खर्ब ३७ अर्ब रुपैयाँ पुगेको छ। असार मसान्तसम्म वाणिज्य बैंकहरुले ५७ खर्ब ५४ अर्ब रुपैयाँ निक्षेप संकलन गरेका थिए। जसअनुसार पछिल्लो ८ महिनामा निक्षेप संकलन २ अर्ब ८२ करोड र कर्जा लगानी २ खर्ब ७९ अर्ब रुपैयाँले बढेको छ।
