काठमाडौं । कुन पहिले आयो– कुखुरा कि अन्डा ? वैज्ञानिकहरुले अन्ततः सदियौँ पुरानो रहस्यको उत्तर पत्ता लगाएका छन्।
बेलायतको शेफिल्ड र वारविक विश्वविद्यालयका वैज्ञानिकहरुले गरेको पुरानो तर लोकप्रिय अध्ययनअनुसार कुखुरा पहिले आयो। कारण अन्डाको खोलमा पाइने ओभोक्लिडिन–१७ (ओसी–१७) नामक विशेष प्रोटिन हो। जुन कुखुराको शरीरमा मात्र उत्पादन हुन्छ।
यो प्रोटिनले कुखुरा पहिले आयो भनेर कसरी प्रमाणित गर्छ ?
कुखुराको अन्डाले बलियो खोल बनाउन क्याल्सियम कार्बोनेटबाट क्रिस्टल बनाउँछ। यो क्रिस्टल गठन प्रक्रियालाई गति दिने प्रोटिन ओसी–१७ कुखुराको अन्डाशयमा मात्र उत्पादन हुन्छ। यो प्रोटिन बिना आधुनिक कुखुराको अन्डा बन्न सक्दैन।
वैज्ञानिकहरुले सुपर कम्प्युटर प्रयोग गरेर अध्ययन गरे। ओसी–१७ प्रोटिनले क्याल्सियमलाई द्रुत रुपमा क्रिस्टलमा रुपान्तरण गर्छ। अनि २४–२६ घन्टाभित्र बलियो खोल सिर्जना गर्छ।
शेफिल्ड विश्वविद्यालयका डा कोलिन फ्रीम्यानले भने, ‘अन्डा पहिले आयो भन्ने शंका धेरै पहिले गरिएको थियो तर अब कुखुरा पहिले आयो भन्ने वैज्ञानिक प्रमाण छ। यसको अर्थ पहिलो असली कुखुराले पहिलो असली अन्डा दियो। किनकि यसमा ओसी–१७ प्रोटिन थियो।’
विकासवादी दृष्टिकोणबाट वैज्ञानिकहरु के भन्छन् ?
यद्यपि, विकासवादको सिद्धान्तअनुसार अन्डाहरु लामो समयदेखि अस्तित्वमा छन्। डायनासोर र अन्य चराहरुले लाखौँ वर्ष पहिले अन्डा दिए। कुखुरा विस्तारै जंगली चरा (रातो जंगलफूल) बाट विकसित भयो।
कुनै समयमा दुई नजिकैको कुखुरा जस्तो चराहरुको मिलनले आनुवंशिक उत्परिवर्तन निम्त्यायो। जसले पहिलो असली कुखुराको अन्डा सिर्जना ग¥यो। त्यो अन्डाबाट पहिलो कुखुरा निस्कियो। त्यसैले सामान्य अन्डाको सन्दर्भमा अन्डा पहिले आयो तर विशेष कुखुराको अन्डाको सन्दर्भमा कुखुरा पहिले आयो।
यो खोज किन महत्वपूर्ण छ ?
यो अनुसन्धान रहस्य समाधान गर्नमात्र नभएर अन्डाको खोल निर्माणको प्रक्रिया बुझ्नका लागि गरिएको थियो। ओसी–१७ प्रोटिनले कुखुराहरुलाई यति छिटो बलियो अन्डा दिन अनुमति दिन्छ। यसले बलियो पदार्थ वा औषधिको विकासमा नयाँ खोजहरु निम्त्याउन सक्छ।
यसले वैज्ञानिक रुपमा पुरानो बहसको व्याख्या गर्दछ। अब जब कसैले सोध्छ, ‘कुखुरा पहिले आयो कि अन्डा ?’ तपाइँ भन्न सक्नुहुन्छ, ‘वैज्ञानिकहरुका अनुसार ओसी–१७ प्रोटिन भएको कुखुरा पहिले आयो।’
