काठमाडौं । अमेरिकाले नयाँ राष्ट्रपति चयन गरेको छ। डोनाल्ड ट्रम्प देशको ४७ औँ राष्ट्रपति हुनेछन्। सन् २०२० मा जो बाइडेनसँगको हारपछि उनले पुनरागमन गरेका छन्। उनी सन् २०१६ मा पहिलो पटक राष्ट्रपति बनेका थिए। तर, उनको दोस्रो कार्यकाल सन् २०१६ भन्दा निकै फरक हुनेछ।
सन् २०१६ मा पहिलोपटक निर्वाचित भएर ह्वाइट हाउस पुग्दा त्यसबेलाको विश्वव्यापी अवस्था फरक थियो र अहिले पूर्ण रुपमा फरक छ। यसपटक उनले अनुभव र आक्रामकताका साथ सरकार चलाउने योजना बनाएका छन्।
२०२४ मा ट्रम्प कसरी बन्नेछन् थप शक्तिशाली ?
सन् २०२४ को राष्ट्रपतीय निर्वाचनमा ट्रम्पको जित उनको अहिलेसम्मकै ठूलो जित हो। यसपटक उनले आफ्ना प्रतिद्वन्द्वीलाई सन् २०१६ भन्दा धेरै मतले पराजित गरेका छन्। तर, त्योभन्दा पनि ठूलो प्लस पोइन्ट अमेरिकी सिनेटमा बहुमत हासिल गर्नु हो।
राष्ट्रपतिको निर्वाचनसँगै अमेरिकी कांग्रेस अर्थात संसदको निर्वाचन पनि भयो। अमेरिकी कांग्रेस दुई भागमा विभाजित छ– माथिल्लो सदन सिनेट र तल्लो सदन अर्थात् हाउस अफ रिप्रिजेन्टेटिभ। अमेरिकी सिनेटमा अहिलेसम्म भएको निर्वाचनमा रिपब्लिकन पार्टीले बहुमत हासिल गरेको छ। १०० सदस्यीय सिनेटमा रिपब्लिकनले ५२ सिट र डेमोक्रेटिक पार्टीले ४४ सिट प्राप्त गरेको छ। यसरी ४ वर्षमा पहिलोपटक रिपब्लिकन पार्टीले सिनेटमा बहुमत प्राप्त गरेको छ।
अमेरिकी सिनेटजस्तै रिपब्लिकन पार्टीले तल्लो सदन अर्थात् हाउस अफ रिप्रिजेन्टेटिभमा पनि बहुमत प्राप्त गरेको छ। अहिलेसम्मको मतगणनामा रिपब्लिकन पार्टीले प्रतिनिधिसभामा २०६ सिट जितेको छ भने डेमोक्रेटिक पार्टीले १९० सिट जितेको छ। ट्रम्प राष्ट्रपतिमात्र नभई उनको पार्टीले अमेरिकी संसदमा पनि आफ्नो पकड बनाएको छ।
अमेरिकी संसदको शक्तिको अनुमान यस तथ्यबाट गर्न सकिन्छ कि यसले धेरै पटक राष्ट्रपतिका निर्णयहरुलाई समेत उल्ट्याएको छ। यस्तो अवस्थामा ट्रम्पले अमेरिकी संसदमा आफ्नो पार्टीको वर्चस्व रहेको थाहा पाएपछि खुलेर निर्णय लिन हिच्किचाउँदैनन्।
के यो ट्रम्पको अन्तिम कार्यकाल हुनेछ ?
अमेरिकी संविधानअनुसार कुनै पनि व्यक्तिले दुईपटक मात्रै राष्ट्रको राष्ट्रपति पदमा बस्न सक्छ। यसर्थ यो ट्रम्पको दोस्रो र अन्तिम कार्यकाल थियो। ट्रम्पलाई आफू फेरि चुनाव लड्न नसक्ने कुरा राम्ररी थाहा छ। यसकारण विश्लेषकहरु भन्छन् कि यो पटक ट्रम्पले अराजकतापूर्वक निर्णय लिन सक्छ।
ट्रम्पले संविधान संशोधन गरेर दुईपटक चुनाव लड्ने नियम पनि परिवर्तन गर्न सक्ने राजनीतिक वृत्तमा अनुमान छ। तर, विज्ञहरु यो लगभग असम्भव छ र यदि यो भयो भने पनि वर्षौं लाग्न सक्छ र यो कुनै पनि हिसाबले सजिलो नहुने विश्वास गर्छन्।
युद्धका बीचमा ट्रम्प राष्ट्रपति निर्वाचित !
विश्वमा धेरै मोर्चामा युद्ध चलिरहेको बेला डोनाल्ड ट्रम्पले अमेरिकी राष्ट्रपति चुनाव जितेका छन्। एकातिर रुस र युक्रेनबीच धेरै वर्षदेखि युद्ध चलिरहेको छ भने इजरायल धेरै मोर्चामा युद्ध लडिरहेको छ। गाजामा हमासलाई निशाना बनाउँदै गर्दा उसले इरान र लेबनानमा हिजबुल्लाहको कमर तोड्न खोजिरहेको छ। तर, ट्रम्प राष्ट्रपति बने भने स्थिति थप गम्भीर हुने सम्भावना देखिएको छ। यसअघि पनि ट्रम्पले युक्रेनलाई अमेरिकाले दिइरहेको आर्थिक र सैन्य सहयोगमा धेरै पटक आपत्ति जनाएका थिए। यस्तो अवस्थामा उनी राष्ट्रपति बनेलगत्तै युक्रेनलाई दिएको समर्थन फिर्ता लिने विश्वास गरिएको थियो।
यसैबीच ट्रम्पको इजरायली प्रधानमन्त्री बेन्जामिन नेतान्याहुसँगको मित्रताका कारण मध्यपूर्वको अवस्था थप तनावपूर्ण हुन सक्ने अनुमान गरिएको थियो। तर, ट्रम्पले यी युद्ध अन्त्य गर्न महत्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गर्ने र सकेसम्म चाँडो अन्त्य गर्ने काम सुरु गर्ने स्पष्ट पारेका छन्।
रुस–युक्रेन युद्धको विषयमा गरिएको दाबीको सन्दर्भमा
ट्रम्पले एकपटक युक्रेनी राष्ट्रपति जेलेन्स्कीका बारेमा भनेका थिए कि अहिलेसम्म जन्मेका सबै नेताहरुमध्ये जेलेन्स्की सम्भवतः सबैभन्दा राम्रो सेल्सम्यान हुन्। हरेक पटक हाम्रो देशमा आएर ६० अर्ब डलर लिएर जान्छन्। उनी चार दिनअघि अमेरिकाबाट ६० अर्ब डलर लिएर स्वदेश पुगेका थिए र त्यहाँ पुगेपछि फेरि ६० अर्ब डलर थप सहयोग चाहिने घोषणा गरेका थिए। यो कहिल्यै समाप्त हुने छैन।
यसपछि ट्रम्पले राष्ट्रपति चुनाव जितेर सत्ता हस्तान्तरण हुनुअघि नै यो मामिला सुल्झाउने दाबी गरेका थिए। उनले रुस–युक्रेन युद्ध २४ घण्टामा रोक्न सक्ने बताएका थिए र बाइडेन प्रशासनले युद्ध अन्त्यका लागि कुनै प्रयास नगरेको आरोप लगाएका थिए।
के ट्रम्पले चीनविरुद्ध व्यापार युद्ध सुरु गर्नेछ ?
डोनाल्ड ट्रम्प सन् २०१६ मा पहिलोपटक राष्ट्रपति निर्वाचित हुँदा उनले चीनलाई टास्कमा लिएका थिए। ट्रम्पलाई सुरुदेखि नै चीनविरोधी मानिन्छ। उनले चुनावी प्रचारका क्रममा आफू राष्ट्रपति भए चीनबाट आयात हुने सामानमा भारी कर लगाउने बताएका थिए।
ट्रम्प आफ्नो चीन विरोधी नीतिका लागि परिचित छन्। अमेरिकामा उत्पादन बढाउन र अर्थतन्त्र बलियो बनाउन उसले चीनबाट आयात हुने सामानमा ६० प्रतिशत कर लगाउन सक्छ। डोनाल्ड ट्रम्पले सन् २०१६ मा पनि चीनमा विभिन्न किसिमका कर लगाएका थिए। यसपटकको जितपछि उनले यसपटक चीनसँग व्यापार युद्ध सुरु गर्ने कि नगर्ने अनुमान गरिएको छ।
ट्रम्पको जितसँगै इरान र चीनमा सन्नाटा
डोनाल्ड ट्रम्पको जितले इरानमा पनि सन्नाटा छाएको छ। इरानले आफ्नो आणविक कार्यक्रमलाई पुनर्जीवित गर्न सक्दो प्रयास गरिरहेको छ। तर, ट्रम्पको जितले यी आशामा धक्का लागेको छ। सन् २०१६ मा राष्ट्रपति बनेपछि ट्रम्पले इरानसँगको परमाणु कार्यक्रम सम्झौता रद्द गरेका थिए। यसका साथै उनीमाथि धेरै किसिमका प्रतिबन्ध पनि लगाइएको थियो।
ट्रम्पको विजयका बारेमा यस्तै डरले इरानलाई फेरि सताउन थालेको छ। यसको अर्को कारण हिज्बुल्लाह हो। ट्रम्पले विगतमा पनि हिजबुल्लाहका सम्बन्धमा इरानलाई कठघरामा उभ्याउँदै आएका छन्। यस्तो अवस्थामा उनले पदभार ग्रहण गरेपछि इरानविरुद्ध पनि केही ठूला निर्णय लिन सक्ने बताइएको छ। –एजेन्सीको सहयोगमा
