काठमाडौं । कोरोनाको प्रकोपपछि चीनको अर्थतन्त्र धेरै संकटले घेरिएको छ। यसमा घरजग्गादेखि बैंकिङ संकटसम्म सबै समावेश छ। तर, जनवरी–मार्च त्रैमासिकमा चीनको जीडीपीको तथ्यांकले राहत दिएको थियो। चीनको अर्थतन्त्र ५.३ प्रतिशतको दरले बढेको छ र यो संख्या धेरै संकटको सामना गरिरहेको चीनका लागि राम्रो हो र सबै अनुमानभन्दा बढी हो। औद्योगिक उत्पादनले यसमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलेको छ र खुद्रा बिक्रीमा पनि ठूलो वृद्धि देखिएको छ। चीनमा खुद्रा बिक्री ४.७ प्रतिशतको वार्षिक दरले बढेको छ।
अहिले चीनले अर्थतन्त्रको गतिलाई त्यही रफ्तारमा कायम राख्ने योजना बनाएको छ र त्यसका लागि पुराना कार, फ्रिज र वासिङ मेसिन खोज्न व्यस्त छ। अब तपाइँ सोचिरहनुभएको होला छ कि यी पुराना सामानको अर्थतन्त्रसँग के सम्बन्ध छ ? यो चीनको अर्थतन्त्र जोगाउने नयाँ फर्मुला हो।
चीनले वास्तवमा आफ्नो ध्वस्त अर्थतन्त्रलाई बचाउन र यसलाई बढावा दिन नयाँ फर्मुलामा जोड दिइरहेको छ। यसअन्तर्गत चीनले अब देशको औद्योगिक र घरेलु उपकरणको स्टक स्तरवृद्धि गर्न, प्रदूषित पुराना कार, मेसिन र सामान फिर्ता लिन, उपभोक्ता खर्च बढाउनका साथै आफ्नो अर्थतन्त्रलाई बढावा दिन ट्रेड–इन योजनामा निर्भर छ। प्रयोग गरिएका उपकरणहरु स्तरवृद्धि गर्नाले उपभोक्ता वस्तुहरुको ट्रेड–इन कार्यक्रममा भाग लिने कम्पनीहरुलाई बलियो वित्तपोषण उपलब्ध गराउनेछ, जुन घरेलु माग बढाउने चीनको पछिल्लो प्रयास हो।
अर्थतन्त्रलाई पुनरुत्थान गर्न ४ महिनाअघि राष्ट्रपति सी जिनपिङले ट्रेड इन योजना अघि सारेका थिए। यसको उद्देश्य घरपरिवार र व्यवसायहरुलाई उनीहरुको पुरानो मेसिनरी अपग्रेड गर्न मद्दत गर्न प्रोत्साहित गर्नु हो। प्रोत्साहन योजना र स्वच्छ प्रविधिहरु अपनाउन मानिसहरुलाई प्रोत्साहनले अर्थतन्त्रलाई बढावा दिने चीनको विश्वास छ।
ब्लुमबर्ग रिपोर्टका अनुसार ट्रेड–इनले वृद्धिलाई गति दिने सम्भावना छ।
यो ट्रेड–इन योजना के हो ?
अब प्रश्न यो छ कि चीनले यी पुराना कार, वासिङ मेसिन र फ्रिजमा किन यति धेरै ध्यान दिइरहेको छ र कसरी ट्रेड–इन योजनाले काम गर्नेछ ? तसर्थ, प्रतिवेदनका अनुसार उपकरण अपग्रेडले देशमा उपभोक्ता खर्च बढाउन मद्दत गर्ने चीनको विश्वास छ। यो पेट्रोकेमिकल र स्टिलजस्ता भारी उद्योगहरुदेखि लिएर अपार्टमेन्ट भवनहरुमा नयाँ लिफ्टहरु स्थापना गर्ने, उपभोक्ताहरुलाई उनीहरुको पुरानो वासिङ मेसिनहरु पत्रु गर्न र कम पानी प्रयोग गर्ने नयाँ वासिङ मेसिनहरु किन्न प्रोत्साहित गर्ने दायराहरु छन्।
यसबाहेक चीनको ट्रेड इन योजनाअन्तर्गत नयाँ विद्युतीय सवारीसाधन (ईभी) वा अन्य ऊर्जा बचत गर्ने कार खरिद गर्ने उपभोक्तालाई अनुदान दिने प्रस्ताव पनि छ। अर्थतन्त्रलाई बचाउनका लागि चीनको यो फर्मुलाअन्तर्गत क्षेत्रीय सरकारहरुले उपकरण स्तरवृद्धिको सम्पूर्ण भार वहन गर्नेछन्। साथै, यससँग सम्बन्धित उद्योगलाई सहुलियत दरमा ऋण र कर छुट सुविधा पनि दिइनेछ।
यसले चीनको अर्थतन्त्रलाई कसरी बचाउँछ ?
सिटी ग्रुपका अर्थशास्त्रीहरु विश्वास गर्छन् कि यो योजनाले यस वर्ष खुद्रा बिक्री लगभग ०.५ प्रतिशतले बढाउन सक्छ। त्यस्तै चीनको सबैभन्दा ठूलो लगानी उपकरण अपग्रेडका कारण सन् २०२७ सम्म ०.४ प्रतिशतले बढ्न सक्छ। विश्व बजारमा ठूलो परिमाणमा सस्तो वस्तु उपलब्ध गराउँदा चीनले देशको स्थानीय माग पूरा गर्न पर्याप्त कदम नचालेको अमेरिका र युरोपले चीनमाथि पटक–पटक आरोप लगाउँदै आएको छ।
ब्लुमबर्गको रिपोर्टले विज्ञहरुलाई उद्धृत गर्दै भन्यो, ‘ट्रेड–इन योजनाले चिनियाँ खरिददारहरुलाई मद्दत गरेर यो चिन्तालाई सम्बोधन गर्नेछ तर यो योजनाले देशको रिसाइक्लिङ महत्वाकांक्षालाई बढावा दिन र चिनियाँ व्यवसायहरुलाई विदेशी बजारहरु विशेष गरी उच्च वातावरणीय मापदण्ड भएका क्षेत्रहरुमा विस्तार गर्न मद्दत गर्नेछ।’
चीनको राष्ट्रिय विकास तथा सुधार आयोगका उपप्रमुख झाओ चेन्क्सिनले हालै आयोजित एक सम्मेलनमा ट्रेड–इन योजनामा केन्द्रित भएर चीनले सन् २०२३ देखि २०२७ सम्ममा अर्थतन्त्रका प्रमुख क्षेत्रहरुमा उपकरण लगानी २५ प्रतिशतले बढाउने लक्ष्य राखेको बताएका थिए। प्रयोग गरिएका कार र घरायसी उपकरणहरुको रिसाइकललाई तीव्रता दिन प्रयासहरु भइरहेका छन्। यो एक रणनीतिक कदम हो, जसको फाइदा छोटो र दीर्घकालीन रुपमा देखिनेछ।
यसबाहेक चिनियाँ प्रधानमन्त्री ली छ्याङले मार्च २८ मा आयोजित एक कार्यक्रममा ठूला स्तरका उपकरणहरु अपडेट गर्ने र पुराना उपभोग्य वस्तुलाई नयाँले बदल्ने निर्णय कम्युनिस्ट पार्टीको केन्द्रीय समितिले लिने बताएका थिए। यो चीनको महत्वपूर्ण पहल हो। –एजेन्सी
