काठमाडौं । विश्वमा बीमा क्षेत्रमा थुप्रै धोखाधडीका घटना भइरहेको पाइन्छ। यसले मानिसमा अझै बीमाबारे चेतनाको अभाव रहेको प्रस्ट बुझ्न सकिन्छ। त्यस्ता ठगी घटनाले विशेषगरी बीमा क्षेत्रकै बदनाम भइरहेको छ।
नेपालमा पछिल्लो समय बीमा बजारको विस्तार भइरहेको छ। सँगै, ठगीका घटनाहरु पनि व्यापक सुनिन थालेको छ। हाम्रोजस्तो सानो मुलुकमा विशेषगरी जनचेतनाको अभावले बीमा क्षेत्रमा थुप्रै मानिस ठगिने गरेका छन्। यस्ता घटना न्यूनकरण गर्न र बीमाको महत्व बुझाउन सरकार र अन्य सरोकारवाला निकायहरुले निकै कसरत गर्नुपर्ने देखिन्छ।
आज हामी यहाँ विश्वमा भएका ठूला १० बीमा धोकाधडीका घटनाबारे चर्चा गर्न गइरहेका छौँ। यी घटनाले विश्वभर निकै चर्चा पनि पाएका थिए।
निकोलस डि पुमा
खाना पाउने क्रममा भएको आगलागीको घटना र त्यसपछि परेको बीमा दाबी भुक्तानीले एउटा ठगीको घटना उजागर भएको छ। घर बीमा गरेका डेलावेयरले धोकाधडीबाट रकम हात पार्ने योजना बनाएका थिए। भान्सामा भएको कथित दुर्घटनाले उनको घर ध्वस्त भएको दाबी गरियो। अधिकारीहरु उनको स्पष्टीकरणबाट विश्वस्त भएनन्। न्यायाधीशले सो घटनालाई ‘थ्री स्टुजेस फिल्मको कथानक’जस्तै भनेर वर्णन गरे। दाबी रकम पाउन दोस्रो र तेस्रो गरेको प्रयास असफल भएपछि डि पुमालाई बीमा धोखाधडीका लागि दोषी ठहर गरियो। उनलाई ३७ हजार ९९७ डलर फिर्ता गर्न आदेश दिई ५ वर्षको सजाय सुनाइएको थियो।
जेराल्ड हार्डिन
मे २००८ मा दक्षिण क्यारोलिना जिल्ला अदालतले गेराल्ड हार्डिनविरुद्धको मुद्दाको सुनुवाइ गर्यो। अर्को व्यक्तिसँग जसले ६ लाख ७१ हजार डलरको दाबी पाउन आफ्नो साथीको हात काटेका थिए। दुवैले आफ्ना सहकर्मी मानसिक रुपमा अपांगता भएका माइकल वीभरको हात काट्न पोल आरा प्रयोग गरेका थिए। त्यसपछि स्थानीय बीमा नीतिविरुद्धमा तीनवटा दुर्घटना मृत्यु र विच्छेदन नीतिहरुसहित दाबी पेस गरे। हार्डिनलाई यो अपराधमा ५ वर्षको जेल सजाय सुनाइएको थियो।
जोन र एनी डार्बिन
जीवन बीमा धोखाधडीको सबैभन्दा कुख्यात केसहरुमध्ये एक ब्रिट दम्पती जोन र एनी डार्बिनको पनि हो। ऋणमा डुबेको दम्पतीले महसुस गरे कि यदि जोनले आफ्नै मृत्युको नाटक रचे भने तिनीहरुको दायित्व मेटिनेछ। एनीले सन् २००२ मा आफ्नो पतिलाई त्यसो गर्न मद्दत गरिन्। जब जोन कथित रुपमा क्यानोइङ दुर्घटनामा हराए। एनीले ६ लाख ८० हजार पाउन्डको जीवन बीमा दाबी पेस गरिन् र उनीहरुको ऋण तिरिन्। त्यसपछि दम्पतीले पनामामा झुटो पहिचानअन्तर्गत नयाँ जीवन सुरु गरे। अन्ततः यो जोडी एउटा सामाजिक सञ्जाल पोस्टका कारण पक्राउ परे। उनीहरु जनही ५ वर्षको जेल सजाय सुनाइएको थियो।
इवाद र बहा दवारा (दाजुभाइ)
फलाडेल्फियानिवासी दाजुभाइले आफ्नो हुक्का बारमा आगो लगाए र ७ लाख ५० हजार डलर आकस्मिक आगो कभरेजमा दाबी भुक्तानीबापतको रकम केही हप्ताभित्रै निकाल्न सफल भए। यो घटनामा दुवै दाजुभाइलाई ९ वर्षको जेल सजाय दिइयो र अपराधका लागि २२ मिलियन डलर तिर्न आदेश दिइएको थियो।
एन्डी हाउस
सन् २००९ मा लक्जरी कार डिलर एन्डी हाउसले आफ्नो १ मिलियन डलर बुगाटी भेयरोनलाई दलदलमा डुब्यो। दाबी भुक्तानीमा पूर्ण रुपमा २.२ मिलियन डलर संकलन गर्ने आशा थियो। यो घटना अहिलेसम्मकै सबैभन्दा कम सोचिने कार बीमा धोखाधडीमध्ये एउटा हो। दुर्भाग्यवश हाउसका लागि अर्को गाडीमा रहेका यात्रुले बुगाटीलाई देखे र आफ्नो फोनमा घटना रेकर्ड गरे। यसले हाउसको धोखाधडीको प्रयासलाई बर्बाद भयो। किनकि भिडियोले दाबी गर्दा त्यहाँ कुनै पेलिकन थिएनन्।
ह्यारी गोर्डन
सन् २००० मा अस्ट्रेलियाका करोडपति ह्यारी गोर्डनले आफ्नो जीवन बीमा पोलिसीबाट ३.५ मिलियन अस्ट्रेलियाली डलर सुरक्षित गर्न आफ्नै मृत्युको प्रयास गरे। पत्नी शीला र छोरी जोसाफिनको सहयोगमा उनले दाबी भुक्तानी प्राप्त गर्न सफल भए। ह्यारीले न्युजिल्यान्डमा नयाँ जीवन सुरु गर्नका लागि उक्त पैसा प्रयोग गरे। जहाँ उनले दोस्रो विवाह पनि गरे। अस्ट्रेलियाका अधिकारीहरुले पछि धोखाधडीको पर्दाफास गरे अनि ह्यारीलाई गिरफ्तार गरे। धोका दिएर पैसा प्राप्त गर्ने षड्यन्त्र गरेकोमा दोषी ठहर गरेपछि उनलाई १५ महिनाको जेल सजाय भयो।
अतुल शाह र महावीर कांकरिया
आफ्नो टाँट पल्टिन लागेको गहनाको व्यवसाय बचाउन अमेरिकाको न्युयोर्कका व्यापार साझेदार अतुल शाह र महावीर कांकरियाले आफ्नै पसल लुट्ने योजना बनाए। त्यसपछि उनीहरुले आफ्नो बीमाकर्ता लयड्स अफ लन्डनसँग ७ मिलियन डलर दाबी पेस गरे। यो योजना बिफल भयो। किनकि सुरक्षा अधिकारीहरुले पसको सीसीटीभी फुटेजबाट दुवैजना सुरक्षित रुपमा पसल प्रवेश गरेको र कथित चोरीको केही घन्टाअघि गहनाहरु हटाउँदै गरेको फेला पारे। यो जोडीलाई पहिलो प्रयासमै बीमा धोखाधडी, ठूला चोरीको प्रयास र मार्च २०११ मा व्यापार विवरण झुटो पेस गरेको आरोपमा दोषी ठहराइएको थियो।
ज्याक रोय
सन् २०१७ मा टेक्सासका चिकित्सक ज्याक रोयले ३५ वर्षको सजाय पाए र सबैभन्दा ठूलो स्वास्थ्य बीमा धोखाधडीमध्ये एक मास्टरमाइन्डिङका लागि २६८ मिलियन डलर तिर्न आदेश दिइयो। रोय र उनका सहयोगीहरुले अनावश्यक घर भ्रमण गरेर स्वस्थ बिरामीहरुका लागि चिकित्सा सेवाहरु अर्डर गरेर र सन् २००४ र २०११ बीचमा धोखाधडी दाबीहरु पेस गरेर मेडिकेयरलाई ३७५ मिलियन डलरको घोटाला गरेका थिए।
एरिक कोन
अपांगता र गरिब केन्टकीका बासिन्दाहरुले स्थानीय वकिल एरिक कोनलाई विश्वास गरे। उनीहरुले एरिकले संघीय असक्षमता भत्ताबापतको पैसा पाउन मद्दत गर्नेमा विश्वास गरे। लोभको अविश्वसनीय प्रदर्शनमा कोनले सामाजिक सुरक्षा प्रशासनिक कानुन न्यायाधीश डेभिड डाउर्टीलाई अवैध भुक्तानी गरेर हजारौँ स्वस्थ व्यक्तिलाई असक्षमता भत्ता दिलाउने नाममा सामाजिक सुरक्षा प्रशासन (एसएसए)मा आबद्ध गरे। जब योजनाको पर्दाफास भयो तब एसएसएले लगभग १ हजार ७०० लाभार्थीलाई असक्षमता भत्ताबापतको रकम भुक्तानी निलम्बन गर्यो। यो घटनाले वास्तविक रुपमै भत्ताबापतको पैसा पाउनुपर्नेहरुलाई असाध्य संकटमा पर्यो। सन् २०१७ मा कोनलाई १२ वर्षको जेल सजाय सुनाइएको थियो।
अली एल्मेजेन
यो घटना सबैभन्दा खराब बीमा धोखाधडीको सूचीमा समावेश गरिएको छ। सन् २०१५ मा क्यालिफोर्नियाका निवासी अली एल्मेजेनले सनकका भरमा कार दुर्घटना गराए। जसमा उनका दुई छोराछोरीको ज्यान लियो। उनकी पत्नी खोलामा डुबेर बेत्ता भएको बताइयो। उनले २ लाख ६० हजार डलर दाबी भुक्तानीबापत प्राप्त गरे। उनले उक्त रकमको केही अंश आफ्नो जन्मभूमि इजिप्टमा घरजग्गा र डुंगा किन्न प्रयोग गरे। छानबिनका क्रममा पछि स्थानीय अधिकारीहरुले उक्त योजनाबद्ध ढंगले भएको फेला पारे। अनुसन्धानमा घटनापछि उनी बारम्बार बीमक र आफ्नी पत्नीसँग सम्पर्कमा रहेको पुष्टि भयो। अन्ततः एल्मेजेनलाई आफ्ना दुई छोराछोरीको हत्या गरेको आरोपमा २१२ वर्षको जेल सजाय सुनाइयो।
इन्स्योरेन्स इन्फर्मेसन इन्स्टिच्युट (ट्रिपल आई)ले वित्तीय स्वार्थका लागि बीमित, अभिकर्ता वा बीमकले आफैँले कथित घटना सिर्जना गर्ने कार्यलाई बीमा धोकाधडीका रुपमा चित्रण गरेको छ। –एजेन्सीको सहयोगमा
