काठमाडौं । विश्वव्यापी बीमा बजार सम्बन्धित अनुसन्धान संस्था स्विस रि इन्स्टिच्युटले सन् २०२५ भरमा बाढी पहिरो, आँधीबेहरी र भूकम्पबाट बीमांकृत सम्पत्तिको नोक्सानी ३०० अर्ब अमेरिकी डलर नाघ्ने अनुमान गरेको छ।
क्षतिको पूर्वानुमानका लागि पुराना तथ्यांकका आधारमा गरिएको प्रक्षेपण मोडेल विश्लेषणको आधारमा स्विस रि इन्स्टिच्युटले यस्तो अनुमान गरेको हो। सन् २०२५ को सुरुवात अमेरिकाको लस एन्जलसमा भएको डढेलोबाट भएको थियो। जसले गर्दा अनुमानित ४० अर्ब अमेरिकी डलरको बीमाकृत क्षति भएको थियो। माध्यमिक स्तरको जोखिमबाट हुने यी क्षति बहन गर्न सक्ने क्षमता पर्याप्त भए पनि प्राथमिक जोखिम सबैभन्दा ठूलो खतरा बनेका छन्। गम्भीर आँधीबेहरी वा शक्तिशाली भूकम्पले घनाआवादी भएको सहरी क्षेत्रमा प्रहार गर्छ। त्यस वर्ष बीमा गरिएको क्षति दीर्घकालीन क्षतिको प्रवृत्तिको दोब्बरभन्दा बढी हुन सक्छ।
स्विस रिको सम्पत्ति तथा दुर्घटना पुनर्बीमाका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत उर्स बेत्स्र्चीले भने, ‘परम्परागत जोखिम स्थानान्तरणमा ग्राहकलाई मद्दत गर्नुका साथै पुनर्बीमकले तथ्यांक, जोखिम अन्तर्दृृष्टि र खतराहरु कहाँ छन् भन्नेबारे ज्ञान पनि प्रदान गर्छन्। पुनर्बीमा उद्योग जोखिमहरु प्रकोपमा परिणत हुँदाको अवस्थामा झट्का अवशोषक हो र जोखिम जागरुकता र जोखिम रोकथामवरिपरि एक आवश्यक छलफल गर्ने साझेदार पनि हो।’
केही प्राथमिक–जोखिम घटना वा माध्यमिक–जोखिम र प्राथमिक–जोखिम घटना दुवैको सञ्चयका कारणले गर्दा प्राकृतिक विपत्तिको घटनाहरुबाट हुने क्षति उच्च बिन्दुमा पुगेको हुन्छ। सबैभन्दा पछिल्लो उच्च क्षति वर्ष २०१७ थियो। जुन वर्ष आँधी हार्वे, इर्मा र मारियाले चलाएको थियो।
त्यसबेलादेखि आर्थिक र जनसंख्या वृद्धिका साथै सहरी विस्तारसँगै अन्तर्निहीत जोखिम निरन्तर बढेको छ। प्राकृतिक प्रकोपको जोखिममा रहेका क्षेत्रहरु पनि समावेश छन्। यसका साथै जलवायु परिवर्तनको प्रभावले केही मौसमी जोखिम र क्षेत्रहरुका लागि क्षति बढाउन भूमिका खेलिरहेको छ।
स्विस रिको महाविपत्ति जोखिम प्रमुख बाल्ज ग्रोलिमन्डले भनेका छन्, ‘हाम्रो २०० भन्दा बढी इन–हाउस मोडेलहरुको हालैको विश्लेषण र विगत ३० वर्षमा भएको क्षतिको प्रवृत्तिले के खतरामा छ भनेर देखाउँछ। गम्भीर आँधीबेहरी वा ठूलो भूकम्पले बीमा गरिएका सहरी क्षेत्रमा प्रहार गर्छ। बीमा गरिएको क्षति त्यस वर्ष सजिलै ३०० अर्ब अमेरिकी डलर नाघ्न सक्छ।’
स्विस रि इन्स्टिच्युटको अनुमान अनुसार २० औँ शताब्दीका सुरुका केही आँधीहरुले आज प्रहार गरेमा १०० अर्ब अमेरिकी डलरभन्दा बढी क्षति पुर्याउनेछन्। उदाहरणका लागि आजको मूल्यमा रहेको आँधी एन्ड्रयुले सन् १९९२ मा ३५ अर्ब अमेरिकी डलरको बीमाकृत क्षति पुर्यायो। यदि आजको बाटोमा आँधी आयो भने आर्थिक वृद्धि, जनसंख्या वृद्धि र सहरी विस्तारका कारण यसले लगभग तीनगुणा बढी क्षति पुर्याउनेछ।
विश्वव्यापी रुपमा क्षतिको गम्भीरता बढ्दै जाँदा गम्भीर आँधीबेहरी, आँधीबेहरी, बाढी, डढेलो र भूकम्पको जोखिमका कारणले गर्दा सन् २०२४ मा अमेरिकाले विश्वव्यापी बीमांकीत क्षतिको लगभग ८० प्रतिशत हिस्सा ओगटेको थियो। बीमाशुल्क दरहरु स्थानीय नियम र मुद्रास्फीतिसहित धेरै कारकद्वारा सूचित गरिन्छ।
तैपनि दीर्घकालीन र भौगोलिक रुपमा दाबी लागत र बीमाशुल्क दरहरु निर्धारण गर्ने मुख्य कारक प्राकृतिक जोखिमहरुको जोखिम हो। यो फ्लोरिडा, टेक्सास, क्यालिफोर्निया, लुइसियाना र कोलोराडोजस्ता राज्यमा स्पष्ट छ। जुन अमेरिकामा सबै प्राकृतिक प्रकोप क्षतिको लगभग ५० प्रतिशत हो।
सन् २०२४ मा प्राकृतिक प्रकोपबाट विश्वव्यापी बीमा गरिएको क्षति १३७ अर्ब अमेरिकी डलर पुगेको छ। जुन हेलेन र मिल्टन आँधी, अमेरिकामा गम्भीर संवहनी आँधी, डढेलो र विश्वव्यापी रुपमा ठूला बाढीका कारण भएको थियो।
