काठमाडौं । दुई भन्दा बढि बीमा कम्पनीको लाइसेन्स लिएर काम गरिरहेका अभिकर्तालाई बीमा कम्पनीहरुले लाइसेन्स खारेजको माग गर्दा नविकरण कमिशन नदिने भन्दै धम्की दिन थालेका छन् । कम्पनीहरुले अभिकर्ताको संख्या घट्ने भए पछि अभिकर्ताहरुलाई सकेसम्म फकाउने नसके धम्क्याउनेसम्मका काम गर्न थालेका हुन् ।
एलआइसी नेपालले अभिकर्ताको लाइसेन्स खारेज गर्नेलाई नविकरण कमिशन नदिने भन्दै आइरहेको छ । अभिकर्ता राधाकुमारी झाले विगतका वर्षमा एलआइसी नेपालमा व्यवसाय गर्दै आएकी थिइन् । उनले नेशनल लाइफबाट अभिकर्ताको काम गर्ने सोच बनाउदै एलआइसी नेपालको अभिकर्ता त्याग्ने निर्णय गरिन् । तर कम्पनीले विगतका वर्षमा गराउदै आएको बीमा पोलिसीको नविकरण बीमा शुल्कको कमिशन नपाउने जानकारी पाए । यस विषयमा उनले कम्पनीका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत एलपि दासलाई भन्दा उनले उल्टै बीमा प्राधिकरणमा उजुरी पेश गर्न निर्देशन दिए ।
यो समस्या झाको मात्रै होइन । कम्पनीहरुले प्रायः सबै अभिकर्तालाई यहि निर्देशन जारी गर्दै आएका छन् । कम्पनीहरुले यसरी धम्की दिदा अभिकर्ताहरु भने चिन्तित छन् । कतिपय अभिकर्ताले बीमितको इच्छा अनुसार जुन कम्पनीमा भन्छन् त्यहि कम्पनीमा बीमा गराउदै आएका थिए । त्यस्तै जुन बीमा कम्पनीबाट धेरै कमिशन आउछ त्यहिबाट बीमा गराउदै आएका छन् ।
यसरी बीमा गराउदै आएको कम्पनीको लाइसेन्स खारेज गर्दा आफुले पाउने सेवा सुविधामा रोक लाग्ने हो कि भन्ने डर अहिले अभिकर्तामा छ । नयाँ बीमा ऐन २०७९ मा एउटा अभिकर्ताले एउटा मात्रै बीमा कम्पनीमा काम गर्न पाउने व्यवस्था गरिदिएको छ ।
यहि व्यवस्था अनुसार नेपाल बीमा प्राधिकरणले चैत मसान्त भित्र स्वेच्छिक रुपमा एउटा मात्रै बीमा कम्पनी छनोट गर्न निर्देशन दिइसकेको छ । यहि निर्देशन पछि अभिकर्ताहरुलाई संकट परेको हो ।
नेपाल बीमा प्राधिकरणका अनुसार लाइसेन्स खारेज गर्दैमा बीमा अभिकर्ताले नियमन अनुसार पाउने सेवा सुविधामा कटौती गर्न पाइदैन । अभिकर्ता लाइसेन्स खारेज भए पनि विगतका वर्षमा गरिएका बीमाबाट प्राप्त हुने नविकरण कमिशन पाइने प्राधिकरणका अभिकर्ता विभागका प्रमुख तथा सहायक निर्देशक सम्भु प्रसाद मिश्रले जानकारी दिए । उनले भने ‘लाइसेन्स नै खारेज भए पछि कमिशन कसरी दिने भन्ने कुराहरु आएका छन् तर कमिशन नै नपाउने भन्ने हुँदैन । नियम अनुसार अभिकर्ताले पाउने सेवा सुविधा पाउछन् ।’
अभिकर्ता लाइसेन्स खारेज भए पनि अभिकर्ताको दायित्व समाप्त हुन्छ । तर त्यस अभिकर्ताले हिजोका दिनमा ल्याएको व्यवसायमा उत्तरदायी हुनु पर्छ । उसलाई हिजोको व्यवसायमा कसरी उत्तरदायी बनाउने भन्ने विषयमा छलफल भइरहेको मिश्रले जानकारी दिए ।
जीवन बीमा व्यवसायमा सबैभन्दा महत्वपुर्ण भुमिका अभिकर्ताको हुन्छ । अभिकर्ताले ल्याउने व्यवसायबाटै बीमा कम्पनी चलेका हुन्छन् । त्यसैले गर्दा कम्पनीहरुले अभिकर्तालाई आकर्षक कमिशन तथा सेवा सुविधा दिने गरेका छन् ।
