काठमाडौं। सामाजिक संजाल तथा पत्रपत्रिकामा गरिने घर जग्गाको विज्ञापन ठगीको माध्यम बन्ने गरेको नेपाल राष्ट्र बैंकले उल्लेख गरेको छ । राष्ट्र बैंकले सार्वजनिक गरेको घर जग्गामूल्य सर्वक्षण प्रतिवेदनमा सर्वेक्षणको क्रममा पत्रपत्रिका, अनलाइन विज्ञापन, सोसियल मिडियामा आउने विज्ञापनमा अस्वभाविक रुपमा बढी मूल्य तोकेर विज्ञापन गरेको पाइएको उल्लेख छ ।
राष्ट्र बैंकको प्रतिवेदनका अनुसार पत्रपत्रिका र सामाजिक संजालबाट संकलित सूचनाहरू सङ्कलन गरी अध्ययन गर्दा सम्बन्धित स्थानको वास्तविक मूल्यभन्दा अस्वाभाविक रूपमा बढी मूल्यको विज्ञापन भइरहेको छ ।
त्यसैगरी रियलस्टेट (घरजग्गा) र हाउजिङ्ग(आवास)कम्पनीबाट पनि घर जग्गाको मूल्य सम्बन्धमा वास्तविक तथ्याङ्क पाउन कठिनाई भएको छ । घर जग्गा कारोबार तथा हाउजिङ्ग कम्पनीले उपलब्ध गराउने तथ्याङ्कमा गोलमटोल हुने र लागत–लाभको मात्र विवरण उपलब्ध हुने भएकोले घर जग्गा मूल्य सूचकाङ्क बनाउने प्रयोजनमा कम उपयोगी देखिएको छ ।
बैंक तथा मालपोत कार्यालयको मूल्यांकन विश्वसनीयः
भूमि व्यवस्थापन तथा अभिलेख विभाग, मालपोत कार्यालय र विभिन्न वाणिज्य बैंकहरूमा उपलब्ध हुने तथ्याङ्कको अध्ययन गर्दा घर जग्गाको अङ्कित मूल्य (थैली) तथा बजार मूल्य प्राप्त गर्न सहज भएको प्रतिवेदनमा उल्लेख गरेको छ । साथै नियमित रुपमा अध्यावधिक तथ्याङ्क प्राप्त हुने भएकोले मालपोत कार्यालयहरू र बैकहरूलाई तथ्याङ्कको मुख्य आधार मानेर घर जग्गामूल्य सर्वेक्षण सम्पन्न गरिएको छ ।
बैक तथा वित्तीय संस्थाबाट कर्जा प्रदान गर्दा गरिएको घर जग्गाको धितोको बजार मूल्याङ्कनमा आधारित आर्थिक वर्ष २०७७÷७८ को पहिलो नौ महिनाको औसत घर जग्गा मुद्रास्फीति १६.३१ प्रतिशत रहेको छ । अघिल्लो आर्थिक वर्षमा वार्षिक औसत घर जग्गा मुद्रास्फीति २६.४५ प्रतिशत रहेको थियो ।
