काठमाडौं । छिमेकी मुलुक भारतको मध्य प्रदेशस्थित छिन्दवाडा जिल्लामा कफ सिरप सेवन गर्दा ११ बालबालिकाको मृत्यु भएको छ।
यो घटनामा भारतीय प्रहरीले सरकारी डाक्टर प्रवीण सोनी, कफ सिरप उत्पादक कम्पनी, श्रीसन फार्मास्युटिकल्सका सञ्चालकहरु र अन्य जिम्मेवार व्यक्तिहरुविरुद्ध एफआईआर दर्ता गरेको छ। अक्टोबर ५ मा पारसिया ब्लकका मेडिकल अफिसर डा. अंकित सहलामको उजुरीको आधारमा यो कारबाही गरिएको थियो।
जिल्ला प्रशासनका अनुसार, मृत्यु भएका ११ बालबालिकामध्ये १० जना पारसिया ब्लकका बासिन्दा थिए। जहाँ डा. प्रवीण सोनी सरकारी बाल रोग विशेषज्ञको रुपमा कार्यरत थिए।
एफआईआरको प्रतिलिपि अनुसार अगस्ट र सेप्टेम्बरको बीचमा ५ वर्षमुनिका धेरै बालबालिकालाई सामान्य रुघाखोकी, खोकी र ज्वरोको गुनासो गर्दै सीएचसी परासियामा ल्याइएको थियो। धेरैजसो बालबालिकालाई डा. प्रवीण सोनीले कोल्ड्रिफ खोकीको सिरप र अन्य औषधिहरु दिएका थिए। केही दिनपछि बालबालिकामा पिसाब रोकिने, अनुहार सुन्निने र बान्ता हुनेजस्ता लक्षण देखा परे। अनुसन्धानले मिर्गौला फेल भएको पुष्टि गर्यो।
एफआईआरमा भनिएको छ कि धेरै बालबालिकालाई नागपुर रिफर गरिएको थियो। जहाँ उपचारका क्रममा १० जनाको मृत्यु भएको थियो। पहिलो मृत्यु सेप्टेम्बर ४ मा ४ वर्षीय शिवम राठौरको भएको थियो भने अन्तिम मृत्यु अक्टोबर ४ मा २ वर्षीया योगिता ठाकरेको भएको थियो।
यी मृत्युहरुपछि मध्य प्रदेश सरकारले अक्टोबर १ मा तमिलनाडु सरकारलाई औषधि निर्माताविरुद्ध अनुसन्धानको लागि अनुरोध गर्दै पत्र लेख्यो। यो अनुसन्धानपछि तमिलनाडु औषधि नियन्त्रण विभागले श्रीसन फार्मास्युटिकल्सद्वारा निर्मित कोल्ड्रिफ खोकीको सिरप ‘मिश्रित’ भएको पुष्टि गर्यो।
एफआईआरमा भनिएको छ, ‘तमिलनाडुको श्रीसन फार्मास्युटिकल्सद्वारा निर्मित कोल्ड्रिफ कफ सिरपमा डाइथिलिन ग्लाइकोल पाइएको थियो। सिरपमा तौल र मात्राको हिसाबले ४८.६ प्रतिशत डाइथिलिन ग्लाइकोल थियो।’ यसको अर्थ कोल्ड्रिफ कफ सिरपको प्रत्येक १०० मिलीलीटरमा ४८.६ ग्राम रसायन हुन्छ। जुन स्वास्थ्यको लागि अत्यन्तै खतरनाक मानिन्छ।
भोपालकी डा. हर्षिता शर्माले भनिन्, ‘डाइथिलिन ग्लाइकोल र इथिलीन ग्लाइकोल सामान्यतया शीतलकको रुपमा प्रयोग गरिन्छ। तिनीहरु अत्यधिक विषाक्त हुन्छन् र बच्चाहरुमा घातक प्रभाव पार्छन्।’
एफआईआरमा भनिएको छ कि यो औषधि बालबालिकाका लागि खतरनाक हुन सक्छ भन्ने थाहा हुँदाहुँदै पनि यसलाई बजारमा ल्याइएको थियो र साना बच्चाहरुलाई दिइएको थियो। यसैका आधारमा भारतीय प्रहरीले डा. प्रवीण सोनी, श्रीसन फार्मास्युटिकल्सका सञ्चालकहरु र अन्य जिम्मेवार व्यक्तिहरु विरुद्ध धारा १०५ (हत्या नभई अपराधपूर्ण हत्याको सजाय), २७६ (औषधिको मिसावट) र औषधि तथा सौन्दर्य प्रसाधन ऐन १९४० को धारा २७(क) अन्तर्गत मुद्दा दर्ता गरेको छ र अनुसन्धान सुरु गरेको छ। –बीबीसीबाट
