काठमाडौं । आज इन्टरनेट मानिसको दैनिक जीवनको एउटा हिस्सा बनेको छ। अनलाइन अध्ययनदेखि कमाइ, किनमेल, बैंकिङ, मनोरञ्जन, समाचारजस्ता सबै सेवा हाम्रो दैनिक जीवनको एउटा हिस्सा हुन्। यी सबै अनलाइन सेवाको केन्द्रविन्दु इन्टरनेट हो। अर्थात्, यदि इन्टरनेट छैन भने यी सेवाले पनि काम गर्दैनन्।
के हुन्छ यदि कुनै दिन थाहा भयो कि विश्वभर इन्टरनेट सेवा बन्द भयो भने ? इन्टरनेट संसारमा कतै पनि काम गरिरहेको छैन। यो कल्पना गर्नु धेरै मानिसका लागि डरलाग्दो हुन सक्छ। तर, प्रश्न यो हो कि यो कसरी हुन सक्छ ? यसको सम्भावना कम छ। तर, यो पनि हुन सक्छ।
विश्वव्यापी साइबर आक्रमण
यदि कहिल्यै योजनाबद्ध साइबर आक्रमण यसरी गरियो कि इन्टरनेटको मुख्य संरचना जस्तै रुट सर्भर, डीएनएस प्रणाली वा इन्टरनेट एक्सचेन्ज प्वइन्टहरु नष्ट हुन्छन्। यस्तो अवस्थामा इन्टरनेट सेवाले संसारभर काम गर्न बन्द गर्न सक्छ। सन् २०१६ मा डीवाईएन डीडीओएस साइबर आक्रमणका कारण ट्विटर (अहिले एक्स), नेटफ्लिक्स र रेडिटजस्ता ठूला वेबसाइट धेरै घन्टासम्म प्रभावित भए।
सौर्य आँधी वा ब्रह्माण्डीय घटना
सूर्यबाट आउने सौर्य आँधी (ठूला सौर्य आँधी) ले पृथ्वीको चुम्बकीय क्षेत्र र प्रविधि नेटवर्कलाई क्षति पुर्याउन सक्छ। धेरै पटक हामीले स्टारलिंक उपग्रहहरु यसको शिकार भएको देखेका छौँ। यद्यपि, यो केवल उपग्रहसँग मात्र हुँदैन। यदि सौर्य आँधी धेरै ठूलो भयो भने सञ्चार नेटवर्कहरु पनि असफल हुन सक्छन्। यसबाहेक समुद्रमुनिका केबलहरुले विश्वभर इन्टरनेट पुर्याउने काम गर्छन्। यदि कुनै कारणले यी केवल भाँचिए वा यसमा केही समस्या भयो भने इन्टरनेट पनि प्रभावित हुनेछ। अनुसन्धानकर्ताहरुका अनुसार यदि सन् १८५९ जस्तो क्यारिंगटन घटना भयो भने यसले विश्वभर केही समयका लागि इन्टरनेट पूर्ण रुपमा बन्द गर्न सक्छ।
विश्वयुद्ध पनि कारण बन्न सक्छ
यदि तेस्रो विश्वयुद्ध वा अन्य कुनै ठूलो युद्ध भयो भने यसले इन्टरनेट सेवालाई पनि बाधा पुर्याउन सक्छ। अहिले युक्रेन र रुसबीचको युद्ध भइरहेको छ। जब युक्रेनमा सञ्चार पूर्वाधारको विनाशका कारण इन्टरनेट डाउन भएको थियो। पछि स्टारलिंक उपग्रहहरुमार्फत सेवा पुनस्र्थापित गरियो।
यसबाहेक धेरै सेवा काम गर्ने कुनै पनि सेवा बन्द हुँदा पनि हामीले कठिनाइहरुको सामना गर्नुपर्नेछ। सन् २०२४ मा क्लाउडफेयरसँग भएको थियो। जसबाट विश्वमा एयरलाइन र बैंकिङ सेवा प्रभावित भए। केही सेवा धेरै दिनपछि सुरु हुन सकेका थिए।
सम्पूर्ण विश्वको इन्टरनेट साँच्चै बन्द हुन सक्छ ?
यो पूर्ण रुपमा हुन गाह्रो छ तर असम्भव छैन। इन्टरनेट एक विकेन्द्रीकृत प्रणाली हो। जुन कुनै एक देशद्वारा नियन्त्रित छैन। यद्यपि, केही यस्ता परिस्थिति छन्, जहाँ कुनै एक क्षेत्रको सेवा केही समयका लागि अवरुद्ध हुन सक्छ। कुनै पनि क्षेत्रमा इन्टरनेट सेवा बन्द हुँदा हामी यसको सानो रुप देख्न सक्छौँ।
