काठमाडौं । अन्तर्राष्ट्रिय परामर्श कम्पनीको वेबसाइटको विशेष सेक्सनमा लगानी गरेर नागरिकता प्राप्त गर्न सक्ने देशहरुको सूची रहेको छ। यी देशको सूचीमा टर्कीको नाम पनि परेको छ। यस सेक्सनमा कसरी र कति लगानीबाट यहाँको नागरिकता प्राप्त गर्न सकिन्छ भन्ने कुरा बताइएको छ। टर्की सेक्सनको अन्त्यमा लेखिएको छ, ‘घरजग्गामा लगानी गर्नु टर्कीको नागरिकता प्राप्त गर्ने सबैभन्दा आकर्षक तरिका हो र तपाइँले त्यहाँ ४ लाख डलरको सम्पत्ति खरिद गरेर यो गर्न सक्नुहुन्छ।’
यस विधिमार्फत टर्कीको नागरिकता प्राप्त गर्नु समान प्रणाली प्रस्ताव गर्ने अन्य देशभन्दा सस्तो छ। सन् २०२२ अघि यो रकम २ लाख ५ हजार डलरमात्र थियो। जुन पछि बढाइएको थियो। टर्कीमा यस योजनाका बारेमा राम्रो र नराम्रो भावना छन्। यसरी नागरिकता दिनु सही हो कि होइन भन्ने चर्चा विश्वका अन्य देशमा पनि भइरहेको छ। लगानीमार्फत नागरिकता प्राप्त गर्नुलाई गोल्डेन पासपोर्ट प्राप्त गर्नु भनिन्छ। यो गोल्ड भिसाभन्दा फरक छ। जसअन्तर्गत विदेशीलाई कुनै देशमा लगानी गर्न वा बस्न अनुमति दिइन्छ।
गोल्डेन पासपोर्ट प्राप्त गर्न विदेशी नागरिकले सो देशमा निश्चित रकम लगानी गर्न र अन्य केही सर्त पालना गरी नागरिकता लिन सक्नेछन्। यस प्रकारको प्रणाली सन् १९८० देखि संसारमा अवस्थित छ तर पछिल्ला वर्षमा यो ठूलो उद्योगका रुपमा देखा परेको छ। वर्ष २०१६–२०१७ मा टर्कीमा विदेशीलाई नागरिकता प्राप्त गर्नका लागि थप विकल्पहरु प्रदान गर्नका लागि कानुन ल््याइयो। लगानीबाट नागरिकता पाउने व्यवस्था पनि थियो। सन् २०१७ मा १० लाख डलरको सम्पत्ति किन्न वा २० लाख पुँजी लगानी वा कम्तीमा १०० जनालाई रोजगारी दिनुपर्ने थियो।
सन् २०१८ मा नियमहरु परिमार्जन र परिमार्जन गरिएको थियो। सम्पत्ति सीमा बढाएर ५ लाख डलर पुर्याइएको थियो। पुँजी लगानीको मात्रा २ लाख ५० हजार डलर र रोजगार संख्या ५० मा बढाइएको थियो। तर, त्यसपछि यो योजनामा विदेशीको चासो बढेपछि सन् २०२२ मा रकम फेरि बढाइएको थियो। घरजग्गामा लगानी बढेर ४ लाख डलर पुगेको छ।
टर्कीको सम्बन्धित मन्त्रालयले सेप्टेम्बर २०१९ मा जारी गरेको प्रतिवेदनअनुसार १ वर्षभित्र २६११ जनाले नागरिकता लिएका छन्। यो मुलुकमा यस पद्धतिबाट नागरिकता लिने लगानीकर्ता र तिनका परिवारको संख्या ९९६२ पुगेको पनि जानकारी दिइएको छ।
टर्कीका पूर्वगृहमन्त्री सुलेमान सोयलुले सन् २०२२ को प्रतिवेदन साझा गर्दै २५ हजार ९६९ जनाले लगानीमार्फत नागरिकता पाउने मापदण्ड पूरा गरेको बताएका थिए। उनका अनुसार यस विधिबाट टर्कीमा ७ अर्ब डलरको लगानी आएको छ। यसमध्ये ५३ करोड डलर घरजग्गामा लगानी भएको छ।
