काठमाडौं । नेपालीद्वारा स्थापित आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स (एआई) कम्पनी फ्युज मेसिन्स इंकले हालै अमेरिकी शेयर बजारको नास्डकमा सूचीकृत भएर ऐतिहासिक उपलब्धि हासिल गरेको छ।
कोलम्बिया विश्वविद्यालयका प्राध्यापक डा. समीर मास्केद्वारा स्थापित यो कम्पनीले एक दशकभन्दा कम अवधिमा काठमाडौंबाट वाल स्ट्रिटसम्मको विश्वव्यापी यात्रा तय गरेको हो। फ्युज मेसिन्सले उदाउँदो बजारको आविष्कार क्षमतालाई प्रतिनिधित्व गर्दछ। कम्पनीले अत्याधुनिक एआई सफ्टवेयर र सेवाहरु विकास गर्नुका साथै सीमान्तकृत समुदायमा दक्ष जनशक्ति निर्माणका लागि ठूलो लगानी गरिरहेको छ।
प्राविधिक उत्कृष्टता र एआई शिक्षाको पहुँच विस्तार गर्ने यसको दोहोरो दृष्टिकोणले नेपालदेखि उत्तर अमेरिकासम्म उद्यम साझेदार र सामाजिक प्रभावको नेतृत्वकर्ताको रुपमा स्थापित गरेको छ।
कम्पनीको इतिहास र मिसन
सन् २०१३ मा कोलम्बिया विश्वविद्यालयका प्राध्यापक डा मास्केद्वारा फ्युज मेसिन्स काठमाडौंमा एआई अनुसन्धान र इन्जिनियरिङमा केन्द्रित सानो टोलीका साथ सुरु भएको हो। मास्केको मुख्य लक्ष्य एआईको लोकतन्त्रीकरण गर्नु थियो। अर्थात्, अत्याधुनिक एआई र वास्तविक संसारको पहुँचबीचको खाडल पुर्दै विकासोन्मुख राष्ट्रहरुमा यसको पहुँच सुनिश्चित गर्नु थियो।
न्युयोर्कमा मुख्यालय रहेको यो कम्पनीले उत्तर अमेरिकाका ग्राहकलाई सेवा दिँदै नेपालमा आफ्नो इन्जिनियरिङ कार्य सञ्चालनलाई बढाउँदै लग्यो। यसले स्थानीय स्नातकहरुलाई रोजगारी दिने र प्रतिभा अभिवृद्धि कार्यक्रमहरु सञ्चालन गर्ने कार्यमा जोड दियो।
सन् २०२५ सम्ममा फ्युज मेसिन्स ४०० भन्दा बढी कर्मचारीसहित अमेरिका, क्यानडा, नेपाल, डोमिनिकन रिपब्लिक, बंगलादेश र रुवान्डालगायतका देशमा सञ्चालनमा छ। गत अक्टोबर २३ मा फ्युज मेसिन्स नास्डकमा सार्वजनिक रुपमा कारोबार हुने पहिलो नेपाली नेतृत्वको एआई कम्पनी बनेको छ। यो नेपाली प्राविधिक क्षेत्र र अन्तर्राष्ट्रिय जगतका लागि एक महत्वपूर्ण उपलब्धि हो।
मुख्य कार्य र उत्पादनहरु
फ्युज मेसिन्सले दुई अन्तर्सम्बन्धित स्तम्भहरुमा केन्द्रित भई काम गर्छः उद्यमहरुका लागि एआई समाधान र प्रतिभा विकासका लागि एआई शिक्षा। एआई मोडेल र एनालिटिक्सलाई द्रुत रुपमा डिजाइन, तैनाथ र स्केल गर्नका लागि एक एकीकृत प्लेटफर्म। छवि (इमेज), भाषा र व्यापार प्रक्रियाको स्वचालितताजस्ता कार्य–उन्मुख मोड्युलहरु हुन्।
कम्पनीले वित्त, स्वास्थ्य, खुद्रा व्यापार र सरकारी क्षेत्रहरुका लागि इन्ड–टु–इन्ड एआई परामर्श र डेलिभरी सेवाहरु दिन्छ। कम्पनीको सामाजिक मिसन फ्युज मेसिन्स एआई फेलोसिप मार्फत अगाडि बढाइएको छ। यो छ महिना लामो सीप अभिवृद्धि कार्यक्रम हो। जुन प्रायः आर्थिक रुपमा विपन्न पृष्ठभूमिबाट आएका सहभागीहरुका लागि निःशुल्क हुन्छ। यसले नेपाल र विश्वको रोजगारी बजारका लागि प्राविधिक विशेषज्ञहरु उत्पादन गर्छ।
नेतृत्व र मूल्य–मान्यता
कम्पनीमा मास्केले सीईओका रुपमा नेतृत्व गरिरहेका छन्। कम्पनीको मूल्य–मान्यतामा विविधतालाई प्राथमिकता दिइएको छ। नेपाल टोलीमा करिब ४० प्रतिशत महिला र ९५ प्रतिशत स्थानीय प्रतिभा छन्। जसमा समावेशीकरण कार्यक्रमहरु जारी छन्।
फ्युज मेसिन्सको सफलताले उदाउँदो बजारका प्राविधिक स्टार्टअपहरुका लागि विश्वव्यापी स्तरमा पुग्न सकिने एक बेन्चमार्क स्थापित गरेको छ। यसको मोडलले उद्यमशीलताको आविष्कार र सामाजिक समावेशिता एक अर्काका प्रतिस्पर्धी नभई सहयोगी हुन सक्छन् भन्ने प्रमाणित गरेको छ। यसले नेपालको अन्तर्राष्ट्रिय प्राविधिक प्रतिष्ठा बढाउनुका साथै लगानी र प्रतिभा उकास्नका लागि भविष्यका सम्भावनाहरु उजागर गरेको छ।
कम्पनीका आगामी योजना
कम्पनीले नास्डकमा सूचीकृत भएपछि प्राप्त पुँजीलाई आफ्नो उत्पादनहरुलाई थप विस्तार गर्न प्रयोग गर्ने योजना बनाएको छ। थप देशहरुमा व्यवसायलाई स्वचालित बनाउनका लागि एआई उत्पादनहरुको विस्तारसँगै एआई फेलोसिप कार्यक्रमलाई थप देश र विषयहरुमा मापन गर्ने कम्पनीको भावी योजना छ।
यसैगरी नयाँ एआई ग्रामीण क्षेत्रहरु, भाषा प्रणालीहरु, र स्वास्थ्य सेवा एनालिटिक्समा अनुसन्धान र विकासमा लगानी गर्ने नीति पनि कम्पनीको रहेको छ। ‘हाम्रो मिसन एआईको लोकतन्त्रीकरण गर्नु हो’, मास्केले भने, ‘अर्को लाखौँ मानिससम्म अवसर, नवप्रवर्तन र रोजगारी पुर्याउनु हो।’
