काठमाडौं । चीनले चुम्बकीय उत्सर्जन (म्यागलेभ) प्रविधिमा नयाँ विश्व रेकर्ड कायम गरेको छ। राष्ट्रिय रक्षा प्रविधि विश्वविद्यालय (एनयूडीटी) का वैज्ञानिकहरुले १ टनको ट्रेनलाई केवल २ सेकेन्डमा प्रतिघन्टा ७०० किलोमिटरको गतिमा पुर्याएको हो। परीक्षण ४०० मिटर लामो ट्रयाकमा गरिएको थियो। ट्रेनलाई सुरक्षित रोकमा पनि ल्याइएको थियो।
परीक्षणको पूर्ण विवरण
राज्यबाट सञ्चालित सीसीटीभी च्यानलले एउटा भिडियो देखाएको छ। जसमा गाडी केवल चेसिस जस्तो देखिन्छ र धुँवा छोडेर ट्रयाकमा धमिलोजस्तै छिटो सर्छ। यो एक सुपरकन्डक्टिङ इलेक्ट्रिक म्यागलेभ प्रणाली हो। जसले सबैभन्दा छिटो प्रवेग र गतिका लागि विश्वको रेकर्ड राख्छ। परीक्षणमा चरम ब्रेकिङ पनि सफल भयो।
प्राविधिक सफलताहरु
- यस उपलब्धिले धेरै प्रमुख समस्या समाधान गरेको छ।
- अल्ट्रा–हाई–स्पिड इलेक्ट्रोम्याग्नेटिक प्रोपल्सन।
- विद्युत निलम्बन र मार्गदर्शन।
- उच्च–शक्ति ऊर्जा भण्डारण।
- उच्च क्षेत्र सुपरकन्डक्टिङ चुम्बकहरु।
प्रोफेसर ली जीले भने कि यो सफलताले चीनमा अल्ट्रा–हाई–स्पिड म्याग्लेभ यातायातको विकासलाई गति दिनेछ।
म्याग्लेभ ट्रेन भनेको के हो?
म्याग्लेभ ट्रेन भनेको चुम्बकीय लेभिटेसन ट्रेन हो। यो एक विशेष प्रकारको उच्च गतिको रेल हो। जुन सामान्य ट्रयाकहरुमा पांग्राहरुमा चल्दैन। तर चुम्बकीय बल प्रयोग गरेर ट्रयाकहरुभन्दा केही सेन्टिमिटर माथि हावामा तैरन्छ।
यसले कसरी काम गर्छ ?
शक्तिशाली इलेक्ट्रोम्याग्नेटहरु रेल र ट्रयाकहरुमा एम्बेड गरिएका छन्। समान चुम्बकहरुले एक–अर्कालाई भगाउँछन्। जसले गर्दा रेल ट्रयाकहरु माथि उठ्छ (लगभग १–१० सेमी)। रेललाई अगाडि बढाउन चुम्बकीय क्षेत्र तान्नु र धकेल्नुबीच एकान्तरण हुन्छ। यसले घर्षण हटाउँछ र रेललाई धेरै उच्च गतिमा यात्रा गर्न अनुमति दिन्छ।
फाइदाहरु
अत्यन्त उच्च गतिः प्रतिघन्टा ४००–६०० किमी वा बढी (सामान्य रेलको भन्दा दोब्बर)। कम आवाज, कम कम्पन र आरामदायी सवारी। कम मर्मतसम्भार किनभने पांग्राहरु र ट्रयाकहरु थकित हुँदैनन्। वातावरणका लागि राम्रो किनभने यो बिजुलीमा चल्छ र प्रदूषण कम गर्छ।
भविष्यमा के फाइदा हुन्छ?
- यो प्रविधि रेलहरुमा मात्र सीमित छैन।
- भ्याकुम ट्युबहरुमा हाइपरलुपजस्तो यातायात (प्रतिघन्टा १ हजार किमीसम्म सम्भव छ)।
- रकेट र हवाइजहाज प्रक्षेपणहरुले प्रारम्भिक वृद्धि र इन्धन बचत प्राप्त गर्नेछन्।
- एयरोस्पेस परीक्षणका लागि ग्राउन्ड सिमुलेसनहरु सजिलो हुनेछन्।
चीनको म्याग्लेभ इतिहास
यस विश्वविद्यालयले ३० वर्षपहिले चीनको पहिलो मानवयुक्त म्याग्लेभ निर्माण गरेको थियो। १० वर्षको अनुसन्धानपछि जनवरी २०२५ मा प्रतिघन्टा ६४८ किमीको रेकर्ड हासिल गरिएको थियो। सांघाई म्याग्लेभ विश्वको एक मात्र व्यावसायिक सेवा हो (प्रतिघन्टा ४३० किमी।
प्रतिघन्टा १००० किमी लक्षित दाटोङमा २ किलोमिटर भ्याकुम ट्युब लाइन। यो सफलताले विश्वको यातायात र अन्तरिक्ष प्रविधिलाई रुपान्तरण गर्न सक्छ। चीन अब यस क्षेत्रमा शीर्ष देशहरुमध्ये एक बनेको छ। आगामी वर्षमा थप ठूला परीक्षणहरुको अपेक्षा गरिएको छ।
