काठमाडौं । मर्जरमा परेका समस्याग्रस्त बंगलादेशी बैंकहरू मध्ये एक, युनियन बैंकले सन् २०२४ को लागि २५,७९० करोड रुपैयाँको किर्तीमानी घाटा व्यहोरेको प्रतिवेदन सार्वजनिक गरेको छ । यो रकम बंगलादेशको कुनै पनि बैंकले रेकर्ड गरेको सबैभन्दा उच्च वार्षिक घाटा हो।
सोमबार ढाका स्टक एक्सचेन्ज वेबसाइटमा बैंकको खुलासाले प्रति शेयर आम्दानी (इपीएस) -२४८.९ रुपैयाँ देखाएको छ, जुन सन् २०२३ मा -२.८२ रुपैयाँ थियो । त्यो वर्ष बैंक २९२ करोड रुपैयाँको घाटामा थियो।
देशको अन्य कुनै पनि बैंक वित्तीय क्षतिको यो स्तरको नजिक पुगेको छैन। यस क्षेत्रमा दोस्रो सबैभन्दा उच्च घाटा जनता बैंकले गत वर्ष ३,०६६ करोड रुपैयाँमा दर्ता गरेको थियो, जबकि एबी बैंक, नेशनल बैंक र ग्लोबल इस्लामी बैंकले प्रत्येकले १,००० करोड रुपैयाँभन्दा बढी घाटा रिपोर्ट गरेका थिए।
अगस्ट २०२४ मा शेख हसिनाको नेतृत्वमा रहेको सरकारको पतन पछि बैंकिङ क्षेत्रमा देखिएको संकटको मात्रा स्पष्ट भयो। राजनीतिक परिवर्तन पछि, अनुसन्धानले सैफुल आलमको स्वामित्वमा रहेको एस आलम समूहसँग सम्बन्धित बैंकहरूमा ठूलो ऋण अनियमितताहरू पत्ता लगाएको थियो।
मार्च २०२४ सम्ममा देशको ४२०,३३५ करोड रुपैयाँ खराब ऋणमध्ये युनियन बैंकले मात्र २५,३०३ करोड रुपैयाँको हिस्सा ओगटेको थियो, जसको अधिकांश संकटग्रस्त सम्पत्ति चट्टोग्राममा केन्द्रित थियो।
१,०३६ करोड रुपैयाँ चुक्ता पूँजीमध्ये लगभग आधा सर्वसाधारण लगानीकर्ताहरूबाट प्राप्त भएको थियो, बैंकको वित्तीय संरचना अब मर्मतभन्दा बाहिर ध्वस्त भएको छ। सन् २०२३ सम्म, यसको निक्षेप आधार २२,५५८ करोड रुपैयाँ थियो, जसमध्ये धेरैजसो अब जोखिममा छ।
साधारण निक्षेपकर्ताहरूमा यसको गम्भीर प्रभाव देखिएको छ।
यस्तो छ युनियन बैंकको अधोगतीको कथाः
ढाका ट्रिब्युनको रिपोर्ट अनुसार, युनियन बैंक सन् २०१३ मा एस आलम समूहको नियन्त्रणमा आयो। एस आलम समूह अपदस्थ बंगलादेशी प्रधानमन्त्री शेष हसिना नेतृत्वको सरकारबाट सर्वाधिक नीतिगत लाभ लिने व्यापारिक समूह हो। सन् २०२० मा, सैफुल आलमका छोरा, अहसनुल आलम, बैंकको अध्यक्ष बने, जसले गर्दा उनी यस क्षेत्रमा यस्तो पद धारण गर्ने सबैभन्दा कान्छो व्यक्ति बने। त्यसअघि, उनले उपाध्यक्षको रूपमा काम गरे र बैंकको कार्यकारी समितिको नेतृत्व गरे।
उनले नेतृत्व सम्हाले पछि व्यापकरूपमा बैंकको ऋण दुरूपयोग गरे। सर्वसाधारणबाट संकलित बचत रकमबाट निजी स्वार्थका ठूला कम्पनीहरूमा धमाधम ऋण प्रवाह गरे। तीमध्ये अधिकांश घाटामा रहेका कम्पनीहरू थिए।
सरकार परिवर्तन पछि, बंगलादेश बैंकले गहिरो अनियमितताको आशंकामा धेरै बैंकहरूमा एसियाली विकास बैंकको समर्थनमा फोरेन्सिक लेखा परीक्षणको आदेश दियो। प्रतिष्ठित ब्रिटिश लेखा फर्म केपीएमजीको समीक्षाले युनियन बैंकमा चरम अव्यवस्थापनको पर्दाफास गर्यो, जसमा सेप्टेम्बर २०२४ सम्ममा ९७.८ प्रतिशतको निष्कृय कर्जा अनुपात समावेश थियो।
पछि, बैंक रिजोल्युसन अध्यादेश २०२५ प्रयोग गर्दै, केन्द्रीय बैंकले युनियन बैंकलाई अन्य चार संकटग्रस्त ऋणदाताहरूसँग गाभ्न अघि बढ्यो।
बैंकिङ नियामकले मर्जरको लागि छनोट गरिएका बैंकका शेयरधारकहरूले कुनै क्षतिपूर्ति पाउने छैनन् भनी बताएको छ। ढाका स्टक एक्सचेञ्जमा बैंकहरूको शेयरको कारोबार निलम्बन गरिएको छ। निलम्बन अघि, युनियन बैंकको शेयर अन्तिम पटक रु १.५ मा कारोबार भएको थियो।
