२०४३ सालमा बझाङ जिल्लामा जन्मिएकी रमा कुमारी उपाध्याय पेशाले बीमा अभिकर्ता हुन् । २०७१ सालदेखि बीमा अभिकर्ता पेशामा प्रवेश गरेकी उनी अहिले नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्स कम्पनीमा एजेन्सी म्यानेजरका रुपमा कार्यरत छिन् ।
बीमा अभिकर्ता पेशाले आत्मनिर्भर भएकी रमाको जन्म सामान्य घर परिवारमा भएको थियो । सामान्य परिवारमा जन्मिएकी रमाको बाल्यकाल पनि सामान्य तरीकाले नै बित्यो । सबैको जीवनमा आ—आफ्नै कथा हुन्छन्, आफ्नै व्यथा पनि । रमाको पनि त्यस्तै कथा छ ।
त्यो समय माओवादी जनयुद्ध चर्किएको थियो । त्यही युद्धकै कारणले १७ वर्षे बालिकाको सिउँदो रङिगन् पुग्यो । सानै उमेरमा बैबाहिक जीवनमा बाँधिन पुगेकी रमा आफ्नो दैनिकी कसरी गुँजारा गर्ने भन्ने कुरामा अन्योलमा थिईन् । उनलाई आफ्नो भविष्य के होला भन्ने कुराले सधै सताउथ्यो । सोचै सोच अनि अन्यौलता नै अन्यौलतामा उनको बैबाहिक जीवनको १० वर्ष पूरा भयो । के गर्ने कहाँ जाने, आफ्नो जीवन कसरी गुजारा गर्ने छट्पटिले उनको रात रात नै हुँदैन थियो ।
बिवाह भएको १० वर्ष पछि भने उनको जीवनले मोड लियो । भविष्यको बारेमा छट्पटिएकी रमालाई त्यहि समय नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्स कम्पनीमा बीमा अभिकर्ता भएर काम गर्ने अवसर मिल्यो ।
२०७१ सालको दशै तिहार मनाउनका लागि उनी बजाङ गएकी थिईन् । त्यो समय रमालाई बझाङका ब्राञ्च म्यानेजरले बीमा अभिकर्ता बन्ने सल्लाहा दिएका थिए । उनकै सल्लाहमा रमाले बीमा अभिकर्ता पेशालाई रोज्न पुगिन् । बीमा अभिकर्ता पेशाको इजाजत पत्र लिनका लागि उनले अरुबाट ऋण लिएकी थिईन् । वि.स.२०७१ सालतिर उनले जीवन बीमा अभिकर्ताको लाइसेन्स लिएकी थिईनन् । २०७१ सालतिर अभिकर्ता पेशाको लाइसेन्स लिएपछि उनले काम शुरु गरिन् । चुलो चौका मै थन्किएर रहेकी रमा अब एउटी कर्मचारीको रुपमा चिनिईन् ।
बीमा अभिकर्ताको लाइसेन्स लिएपछि उनले शुरुको बीमा आफ्नै आफ्न्त, छरछिमेकको गर्न थालिन् । आफ्न्त अनि छरछिमेकले आफ्नो बीमा प्रस्ताव सहजै स्वीकार गरेपछि उनमा यो पेशा मै केही गर्छु भन्ने भावना जागेको थियो ।
साच्चै नै बीमा अभिकर्ता पेशा उनको लागि जीवनको अमूल्य पेशा भई दियो । रमा यही पेशामा आए पछि आफ्ना आवाजहरु खुलस्त पोख्न सक्ने भईन् । बीमा अभिकर्तामा काम गर्दै जाँदा मासिक १०÷२० हजार सम्म कमाउन सफल भईन्, जुन उनको लागि जीवनको पहिलो कमाई थियो ।
जो कोही पनि आर्थिक रुपमा सक्षम हुँदा व्यक्तित्व विकास पनि हुने उनको भोगाई छ । बीमा क्षेत्र मै आएर उनले बल्ल यो कुराको महशुस गर्न पाईन् । आर्थिक रुपमा सबल भए पछि आफुमा आत्मबलको सृजना हुने र अरु कसैलाई सानोतिनो खर्चको लागि हात फैलाउन नपर्ने उनको भोगाई छ ।
राम २०७२ सालको भुकम्पपछि धनगढी पुगिन् । त्यो समयसम्ममा उनको जीवनमा धेरै परिवर्तन आईसकेका थिए । त्यसकै प्रभावले गर्दा आफु स्वतन्त्र भएर काम गर्न सकेको उनले बताईन् । बीमा क्षेत्र मै आएपछि उनले आफ्नो पढाईलाई निरन्तरता दिन सफल भईन् । बीमा कै योगदानले रामाले एमएमको डिग्री हात पारिन् । “आफैले काम गरी त्यो सफलता हात पार्नु मलाई अभिकर्ता पेशाले नै साथ दिएको थियो”, उनले आफ्नो विगत सम्झदै भनिन् ।
“बीमा क्षेत्रमा आउनु पूर्व घरभित्र मात्र सिमित थिए, त्यो मेरो बाध्यता थियो । अहिले स्वतन्त्र रुपमा काम गर्ने मौका पाएकी छु । स्वतन्त्रतको वातावरणमा रम्न पाएकी छु । यही पेशा अगाले पछि मैले स्वतन्त्रताको अनुभव गर्न पाए ।” उनले आफ्नो अनुभव साटिन् । आज यही पेशाले गर्दा रमा हजारौँ मानिसहरुका अगाडि उभिएर बोल्न सक्ने भएकी छिन् । सबै सामु निडर भएर बोल्न सक्ने क्षमता बीमाले प्रदान गरेको उनको अनुभव छ ।
अभिकर्ता पेशामै आए पछि उनको परिचय फेरिएको छ । उनलाई समाजले हेर्ने दृष्टिकोणमा फरकपन आएको छ । विगत ६ वर्षदेखि अभिकर्ता पेशामा जोडिएकी रमा कुमारी अभिकर्ता पेशालाई स्वतन्त्र पेशाका रुपमा लिन्छिन् । “यो क्षेत्र भनेको अरुले भनसुन लाएर प्रगति गर्नु वा नातावादको कृपाले भन्दा पनि आफ्नै संघर्षले अघि बढ्ने क्षेत्र हो । उनले भनिन् ।”
अभिकर्ता पेशामै आए पछि उनको परिचय फेरिएको छ । उनलाई समाजले हेर्ने दृष्टिकोणमा फरकपन आएको छ । विगत ६ वर्षदेखि अभिकर्ता पेशामा जोडिएकी रमा कुमारी अभिकर्ता पेशालाई स्वतन्त्र पेशाका रुपमा लिन्छिन् । “यो क्षेत्र भनेको अरुले भनसुन लाएर प्रगति गर्नु वा नातावादको कृपाले भन्दा पनि आफ्नै संघर्षले अघि बढ्ने क्षेत्र हो । उनले भनिन् ।”
अभिकर्ता पेशालाई सामाजिक पेशा, सेवकको रुपमा हेर्ने रमा भन्छिन्, सहयोगको भावनामा काम गर्ने मान्छे अभिकर्ता हो, सेवक हो उनले भनिन् । कसैको पनि कुभलो नसोच्ने, असल, इमान्दार, आफ्नो फाइदा भन्दा पनि अरुको फाइदा होस् भन्ने भावना असल बीमा अभिकर्ता पेशामा हुनुपर्ने उनको तर्क छ ।
एउटा सफल बीमा अभिकर्तामा विभिन्न खालका गुणहरु हुनुपर्ने तर्क उनको छ । अभिकर्ता आफ्नो पेशाप्रति लगनशिल र निरन्तर रुपमा लागि पर्नुपर्ने भएर रमाको अनुभव छ । निरन्तर रुपमा लागि पर्ने जो कोही पनि यो पेशामा सफल हुन सक्ने अनुभव छ रमामा छ । अभिकर्तामा धैर्यता हुनुपर्ने रमाले बताईन । मेहनती, इमान्दार, सहनशीलता, धैर्यता, बीमा बुझाउन सक्ने गुणहरु मुख्य रुपमा बीमा अभिकर्तामा हुनुपर्ने रमाको भोगाई छ । “अभिकर्ता पेशाका राम्रा पक्षका साथमा नराम्रा पक्ष हुने उनको तर्क छ । आर्थिक रुपमा सबल हुनु, समाजमा राम्रो परिचय बन्नु जस्ता सबल पक्ष बीमा अभिकर्ता हन् । उनले भनिन् ।”
“बीमा भनेको बचत गर्ने बानी हो । बीमा गर्नु जो सुकैलाई पनि आवश्यक छ, भैपरि रुपमा आउने जोखिमलाई सामना गर्न बीमाले सहयोग गर्दछ । रमाले भनिन् ।” बिए पढ्दै गर्दा रमाले आफ्नी मिल्ने साथीको श्रीमानको बीमा गराएकी थिईन् । आफ्नो बीमा प्रस्तावलाई उनीहरुले सहजै स्वीकार गरेका थिए रमाले विगत सम्झदै भनिन् । “समय वित्दै जाँदा बीमा गरेको २÷३ वर्षमै उनको मृत्यु हुन् पुग्यो । उनका श्रीमान साथ नभए पनि उनले बीमा गरेका थिए । त्यहि बीमा नै उनीहरुको जीवनको साहारा भएको थियो ।” उनले भनिन् । रमासँग बीमा गराउँदाका यस्ता अन्य थुप्रै कथाहरु छन् । भोगाईहरु पनि । यीनै भोगाई र आफ्ना अनुभवलाई समेटेर रमा कुमारी उपाध्यायको आगामी दिनमा पनि यही पेशालाई निरन्तरता दिने सोच छ ।
