काठमाडौं । पछिल्लो समय सुनसँगै चाँदीको मूल्य पनि बढिरहेको छ। नेपाली बजारमा मंगलबार प्रतितोला चाँदी ३ हजार ३२५ रुपैयाँ कायम भएको छ। यो मूल्य हालसम्मकै उच्च हो।
सुनलाई सुरक्षित लगानी मानिन्छ तर चाँदी उद्योगमा पनि प्रयोग गरिन्छ। त्यसैले चाँदीसुनजस्तै पूर्ण रुपमा सुरक्षित लगानी होइन। यदि कुनै कारणले उद्योगमा मन्दी आयो भने चाँदीको मूल्य घट्नबाट कसैले रोक्न नसक्ने विज्ञहरु बताउँछन्। चाँदीको मूल्य द्रुत गतिमा बढिरहेको बेला यो स्तरमा लगानी गर्नु जोखिमपूर्ण हुन सक्ने उनीहरुको तर्क छ।
चाँदी किन बढिरहेको छ ?
चाँदीको मूल्यमा यो वृद्धि विद्युतीय सवारीसाधन (ईभी) र इलेक्ट्रोनिक्स उद्योगहरुबाट बढ्दो माग, भूराजनीतिक अनिश्चितता र आपूर्ति अभावको कारणले हो। चाँदीको औद्योगिक प्रयोग व्यापक छैन, त्यसैले यो माग घटाउन गाह्रो छ।
के मूल्य घट्नेछ ?
हालको मूल्यलाई ध्यानमा राख्दा आपूर्ति बढ्नेछ। जसले गर्दा थप मूल्य वृद्धिको सम्भावना कम हुनेछ। व्यापार र राजनीतिक तनाव कम हुने अपेक्षा गरिएको छ। यसले चाँदीको मूल्यलाई पनि असर गर्नेछ। इतिहासले देखाउँछ कि यस्तो वृद्धिपछि चाँदी घटेको छ र यति उच्च स्तरमा लगानी गर्नु धेरै जोखिमपूर्ण हुन सक्छ।
कुल चाँदीको मागको लगभग एक तिहाइ लगानी हो। फलस्वरुप सुन र चाँदीबीचको मूल्य अनुपात (जुन हाल असामान्य रुपमा उच्च छ) द्रुत रुपमा परिवर्तन हुन सक्छ। चाँदीमा यो रुचि सुरक्षित लगानीको खोजीभन्दा हराउने डरद्वारा बढी प्रेरित देखिन्छ।
आपूर्ति बढ्दा के प्रभाव पर्छ ?
चाँदी आपूर्ति अभावमा दबाब कम हुँदै गएको देखिन्छ। ईटीएफ सम्पत्ति बढाउन अमेरिकी भण्डार घटाइँदैछ। पहिले राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले चाँदीमा कर लगाउने डरले अमेरिकी भण्डार बढाइएको थियो। तर, यो वास्तविकतामा परिणत भएन।
तामा खानीबाट चाँदीको आपूर्तिमा अवरोधहरुलाई पनि सम्बोधन गरिँदैछ। किनकि चाँदी तामाको सहउत्पादन हो। ईएफटी उद्योगमा चाँदीको माग सरकारी नीतिहरुबाट पनि प्रभावित हुन्छ। जहाँ अनुदानले उत्पादन स्तरलाई उल्लेखनीय रुपमा असर गर्छ। यसको अर्थ आपूर्ति बढ्दा मूल्यमा गिरावट आउन सक्छ भन्ने हो।
