काठमाडौं । जीवन बीमा कम्पनीहरुले चालु आर्थिक वर्षको ९ महिनाको अवधिमा ४५ अर्ब १९ करोड रुपैयाँको दाबी भुक्तानी गरेका छन् । यस्तो दाबी भुक्तानी गत आर्थिक वर्षको यहि अवधिको तुलनामा झण्डै ३० प्रतिशतले बढि हो ।
पुराना बीमा कम्पनीहरुमा बीमा परिपक्व हुँदा ठुलो रकम दाबी भुक्तानी गर्नु परेको हो । तर कतिपय बीमा कम्पनीहरुमा सरेण्डरले पनि दाबी भुक्तानी अत्याधिक धेरै देखिएको विश्लेषकहरु बताउछन् । यस आर्थिक वर्षको ९ महिनाको वअधिमा सबैभन्दा धेरै एलआइसी नेपालले १३ अर्ब ६२ करोड रुपैयाँको दाबी भुक्तानी गरेको छ । कम्पनीको दाबी भुक्तानी जम्मा ०.१७ प्रतिशतले मात्रै बढेको हो ।
त्यस्तै नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्स कम्पनीले पनि यस अवधिमा १० अर्ब ६० करोड रुपैयाँ बीमा शुल्क आर्जन गरेको छ । कम्पनीले गत वर्षको यहि अवधिमा भने ७ अर्ब २९ करोड रुपैयाँ भुक्तानी गरेको थियो । यस वर्ष कम्पनीको दाबी भुक्तानी ४५ प्रतिशतले बढेको छ ।
रकममा धेरै दाबी भुक्तानी पुराना बीमा कम्पनीहरुको छ भने प्रतिशतमा धेरै नयाँको छ । गत वर्षसम्म खासै दाबी भुक्तानी गर्नु नपरेका जीवन बीमा कम्पनीहरुको यस वर्ष भने सत प्रतिशत भन्दा धेरै छ । गत वर्ष ५ करोड ३४ लाख रुपैयाँ दाबी भुक्तानी गरेको प्रभु लाइफको यस वर्ष ५ गुणाले बढेर २७ करोड ६६ लाख रुपैयाँ भुक्तानी गरेको छ ।
नयाँ कम्पनीहरुमा कोभिड १९ बाट मृत्यु भएका बीमितका कारण दाबी भुक्तानी धेरै देखिएको हो । यस वर्ष कोभिड १९ को कारणले गर्दा जीवन बीमा कम्पनीहरुमा मृत्यु दाबी भुक्तानी बढेको हो । मृत्यु दाबी भुक्तानीको तुलनामा म्याचुरीटी क्लेम भने धेरै छ ।
अर्को तर्फ यस वर्ष दाबी बढ्नुको अर्को कारण सरेण्डर अत्याधिक बढेको छ । यसको सिकार सबैभन्दा धेरै ठुला कम्पनी छन् । विगतका वर्षमा व्यवसाय धेरै देखाउन खरिद भएका पोलिसीमा सेण्डर हुँदा कम्पनीको दाबी भुक्तानी बढेको हो । जीवन बीमा कम्पनीकै कर्मचारीको मिलेमतोमा पोलिसी जारी हुने र केहि वर्ष पछि सेरेण्डर हुने गरेको पाइन्छ । यस अवधिमा अभिकर्ताले प्राप्त गर्ने कमिशन तथा इन्सेन्टिभ खर्च भइसकेको हुन्छ । तर एक दुई वर्ष भित्रै सरेण्डर गराउना कम्पनीहरुलाई ठुलो नोक्सानी हुने गरेको छ । यहि अस्वस्थ प्रतिस्पर्धालाई अन्त्य गर्न बीमा समितिले कुनै पनि बीमा पोलिसी ३ वर्षसम्म सरेण्डर गर्न नपाउने नियम बनाइदिएको छ ।
दाबी भुक्तानी धेरै देखिनुको अर्को कारण मनि व्याक पोलिसी पनि हो । मनि व्याक पोलिसीमा हरेक वर्ष बीमितले भुक्तानी गरेको बीमा शुल्क तोकिए अनुसार ५/१०/१५ प्रतिशतका दरले फिर्ता हुँदै जान्छ । यस्तो रकम पनि दाबी भुक्तानी अन्तर्गत पर्दछ ।
पुराना जीवन बीमा कम्पनीहरुमा केहि वर्षदेखि पोलिसीको परिपक्व हुने क्रम बढेको छ । जसले गर्दा मेट लाइफले यस वर्ष तीन अर्ब ११ करोड, नेशनल लाइफ ४ अर्ब २१ करोड, राष्ट्रिय बीमा संस्थानले ४ अर्ब ११ करोड, गुराँस एक अर्ब १७ करोड, एशियनले एक अर्ब १६ करोड रुपैयाँको दाबी भुक्तानी गरेका छन् ।
नयाँ मध्ये व्यवसायमा आक्रामक देखिएको युनियन एक्लैको २ अर्ब ३८ करोड रुपैयाँको दाबी भुक्तानी रहेको छ । कम्पनीको दाबी भुक्तानी गत वर्षको तुलनामा ६३ प्रतिशतले बढेको हो । सबैभन्दा कम दाबी भुक्तानी गरेको मेट लाइफको पनि यस वर्ष ३४२ प्रतिशतले बढेको छ ।
