काठमाडौं । अहिले वर्षाको मौसम हो। देशको विभिन्न भूभागमा सामान्य देखि भिषण वर्षा भइरहेको छ। चर्को गर्मीमा वर्षाले शितलता ल्याउँदा जनजीवनलाई केही राहत मिलिरहेको छ। यति हुँदासम्म सबै ठीकठाक छ। तर अत्यधिक वर्षाले पहिरो र बाढीसँगै विनाश पनि ल्याउँछ।
नेपालको निर्जीवन बीमा क्षेत्रमा वर्षाका कारण मोटर बीमा दाबीको घटना बढ्ने क्रम देखिएको छ। पछिल्लो समयमा नेपालमा विद्युतीय उर्जाबाट चल्ने सवारी साधन इलेक्ट्रिक भेहिकल(इभी) को प्रयोग बढ्दै जाँदा बाढी र वर्षाका कारण सवारी साधनमा हुने क्षति बढेको हो।
सडकमा गुडाउँदा गुडाउँदै यात्राका क्रममा मोटर गाडी पानीमा डुब्यो, पार्किङमै राखेका बेला बाढीले डुबायो वा बगायो भने हामी के गर्न सक्छाैं। अप्रत्याशितरूपमा आइदिने यस्तो चुनाैतीका कारण हुने क्षति नोक्सानीको पूर्तिका लागि चाहिँ सवारीमालिकहरू ढुक्क हुने उपाय हुन्छ, त्यो भनेको मोटर गाडी बीमा।
बीमा गरेका मोटर गाडी मालिक बीमा कम्पनीले दाबी दिन्छ भन्ने सोचेर ढुक्क हुन्छन्। तर सबै अवस्थामा बीमा कम्पनीले दाबी भुक्तानी नदिनसक्छ, तपाईले पानीमा डुबेको, बाढीले बगाएको प्रमाण पेश गरेपनि गाडीको क्षतिपूर्ती दाबी अस्वीकार गरिदिनसक्छ।
उदाहरणका लागि बालकुमारी हाउजिङभित्र बसोबास गर्ने एक व्यक्तिले २ महिना अघि झण्डै ५२ लाख रूपैयाँ मूल्य पर्ने इलेक्ट्रिक जीप किनेको थियो। २ महिना पछि, बाढीमा उनको कारको ब्याट्री बिग्रियो। यस्तो अवस्थामा, गाडी बिक्रेता कम्पनी पछि हट्यो र बीमा कम्पनीले पनि क्षतिपूर्ती दिन इन्कार गरिदियो । ती बीमितले कारको बीमाका लागि झण्डै ७४ हजार रूपैयाँ भुक्तानी गरेका थिए। अब जब कम्पनीले केही गर्न अस्वीकार गर्यो, त्यो व्यक्तिले जीप मर्मतका लागि १.५ लाख रुपैयाँ खर्च गर्नुपर्यो। बीमा गरेपनि, गाडीको वारेण्टी समयभित्रै क्षति भएपनि खल्तीबाटै पैसा तिर्नुपर्ने अवस्था बीमितका लागि ठूलो नोक्सानी हो। यदि तपाई पनि यस्तो नोक्सानी बेहोर्नु छैन भने के गर्ने भनेर जान्नुहोस्।
व्यापक बीमाः
प्राकृतिक प्रकोपको समयमा यो बीमा उपयोगी हुनेछ। जस्तै बाढी,पहिरो भूकम्प, वर्षा, आँधी, आगलागी, चट्याङ, रूख वा पोल ढलेर सवारी साधनमा भएको क्षति आदि। यी सबै परिस्थितिहरूमा, तपाईले सवारी साधनमा भएको क्षतिको क्षतिपूर्तिको लागि बीमाबाट सजिलै दाबी पाउनुहुनेछ। नेपालको पहाड देखि तराईसम्मको भूभाग बाढी वा पहिरोको अधिक जोखिमयुक्त ठाउँ भएकाले यो बीमा लिनु अझै आवश्यक छ।
तपाई थोरै बीमाशुल्क तिरेर सामान्य जोखिमहरू बहन हुने गरी सामान्य मोटर बीमा पनि खरिद गर्न सक्नुहुन्छ। यसमा धेरै जोखिमहरू समावेश भएपनि माथि लेखिएका जोखिमहरू समावेश गरिएको हुँदैन। यो बीमामा कारको भित्री भागमा पानी पस्दा हुने क्षति, शरीरमा क्षति, रंगमा क्षति, प्रकोपमा भएको क्षति, भवन वा भग्नावशेष कारमा खसेको क्षति, कारको विद्युतीय प्रणालीमा भएको क्षति समावेश छ। तर यो पर्याप्त हुँदैन।
यी सबै पछि पनि, कम्पनीले तपाईलाई बीमा दाबी दिन अस्वीकार गर्न सक्छ, यदि इन्जिन वा ब्याट्रीमा भएको क्षति भएको छ भने। वास्तवमा, आधारभूत व्यापक बीमा योजनामा इन्जिन सुरक्षा बहन प्रायः थपिएको हुँदैन। यसलाई छुट्टै समावेश गर्नुपर्छ। यसलाई थपेपछि, यदि तपाईको मोटरमा कुनै समस्या छ भने, यो मोटर सुरक्षा बहनले तपाईको लाखौं रुपैयाँ जोगाई दिन्छ। किनभने वर्षा वा बाढीको समयमा इन्जिन हाइड्रोलकको जोखिम र विद्युतीय मोटरमा कन्ट्रोल युनिटमा सर्ट सर्किट भएर मोटर नचल्ने जोखिम हुन्छ। त्यसैले तपाईले व्यापक योजनासँगै इन्जिन सुरक्षा पनि लिनुपर्छ। विपदको समयमा इन्जिनमा कुनै समस्या छ भने, तपाईले बीमा कम्पनीलाई मात्र फोन गर्नुपर्नेछ। त्यसपछि तपाईले लाखौं रुपैयाँ बचत गर्नुहुनेछ।
अब तपाईलाई लाग्नेछ कि यो सबै गर्नुपर्छ। बीमालेखमा समावेश गरिएका शर्त र उप-शर्तहरू र यो अवस्थाहरूको खेल हो। यस पछि पनि, तपाईले केही अन्य कुराहरूको ख्याल राख्नुपर्छ। जस्तै दुर्घटनाको बारेमा तुरुन्तै बीमा कम्पनीलाई जानकारी गराउनु।
यदि मोटर गाडी पानीले भरिएको छ भने, यसलाई स्टार्ट नगर्नुहोस्। किनभने यसले मोटरलाई बढी क्षति पुर्याउँछ। क्षतिग्रस्त कारको फोटो र भिडियो प्रमाण सुरक्षित राख्नुहोस् र सर्वेक्षक नआउन्जेल कारलाई जहाँको त्यही जस्ताको त्यस्तै अवस्थामा राख्नुहोस् । बीमा सर्वेक्षकले नै गाडी मर्मतका लागि नजिकको ग्यारेजसम्म लैजान अनुमति दिएपछि लैजान सक्नुहुन्छ। त्यसपछि सर्वेक्षकले ग्यारेजमै गएर पनि गाडीको अवस्थाबारे अध्ययन गरेर बीमा कम्पनीलाई प्रतिवेदन बुझाउने छ र तपाईले प्रतिवेदन अनुसार दाबी पाउनुहुनेछ।
चाबी हराएमा पनि दाबी अस्वीकार हुनसक्छः
मोटरगाडी चोरी र दुर्घटना पनि व्यापक बीमामा समावेश भएको हुनाले, यो तपाईको लागि उपयोगी जानकारी पनि हो। तपाईको मोटरगाडीसँगै दुईवटा चाबीहरू आउँछन्। चोरीको अवस्थामा मात्र, यदि तपाईले दोस्रो चाबी सर्वेक्षकलाई दिन असमर्थ हुनुभयो भने, तपाईको बीमा दाबी रद्द हुनसक्छ। किनभने यो तपाईको लापरवाही मानिनेछ। यस्तो अवस्थाबाट जोगिनको लागि, जब कारको एउटा चाबी हराउँछ, त्यसपछि प्रहरी चौकीमा यसको निवेदन दर्ता गर्नुहोस् र कारको लक सहित साँचो परिवर्तन गर्नुहोस्। त्यसपछि यसको बारेमा बीमा कम्पनीलाई जानकारी दिनुहोस्। यसो हुँदा भविष्यमा कार चोरी भएको अवस्थामा चाबीकै कारण तपाईलाई कुनै समस्या नपरोस्।
