काठमाडौं। अत्यधिक गर्मीले स्वास्थ्य र सुरक्षामा पार्ने असरले जीवन र स्वास्थ्य बीमा, साथै श्रमिकको क्षतिपूर्तिमा दाबीहरू बढाउन सक्ने स्विस रि इन्स्टिच्यूटले औंल्याएको छ।
इन्स्टिच्युटले बिहीबार सार्वजनिक गरेको सोनर २०२५ प्रतिवेदनका अनुसार, २०२० सम्म, विश्वको करिब ७१ प्रतिशत कामकाजी जनसंख्या अत्यधिक गर्मीको जोखिममा रहेकोमा २०२५ सम्म आइपुग्दा यो जनसंख्या झनै बढ्नेछ।
गर्मीको जोखिममा बढी कमजोर जनसंख्या प्रायः जीवन र स्वास्थ्य बीमाको पहुँच कम भएका क्षेत्रहरूमा छन् । यद्यपि, बीमा गरिएका मानिसहरूको मृत्युदर कम हुने अपेक्षा गरिएको छ।
अत्यधिक गर्मीले स्वास्थ्य सेवा प्रणालीमा दबाब दिन सक्छ, जसले गर्दा अस्पताल भर्ना हुनेहरूको संख्या बढ्छ र सुविधा तथा उपकरणमा अतिरिक्त भार पर्छ। गर्मी मौसमले एम्बुलेन्सको प्रतिकृया समयलाई असर गरेको छ, र शल्यक्रिया रद्द गर्न तथा शल्यकृया कक्षहरूमा अत्यधिक गर्मी हुन पुगेको छ।
विद्युतीय ग्रिडमा गर्मीको दबाबले बिजुली जाने जोखिम बढाउँछ, जसले गर्दा मृत्युदर र रोगको जोखिम बढ्छ, विशेष गरी जब कमजोर समूहहरू जोखिममा नपर्न एयर कन्डिशनमा निर्भर हुन्छन्।
यसबाहेक, विशेष गरी विकासोन्मुख देशहरूमा चिसो भण्डारण र यातायात पूर्वाधारमा अवरोधले सकृय औषधीय तत्वहरूलाई बिगार्न सक्छ, जसले गर्दा वित्तीय क्षति र खोपबाट रोक्न सकिने रोगहरूको प्रकोप बढ्न सक्छ।
कर्मचारीहरू गर्मीको तनावमा काम गर्दा कार्यस्थल दुर्घटनाहरू बढी हुने सम्भावना हुन्छ। यसले चिकित्सा र श्रमिकको क्षतिपूर्ति दाबीहरूमा वृद्धि ल्याउन सक्छ। पर्याप्त पानी, आराम गर्ने समय र अन्य रोकथामका उपायहरू उपलब्ध नगराउने रोजगारदाताहरूले रोजगारदाताको दायीत्व दाबीहरूको सामना गर्नुपर्ने हुन सक्छ।
गर्मीको तनावका पहिलो लक्षणहरू सामान्य हुन सक्छन्, तर लामो समयसम्म यसको सम्पर्कमा रहँदा स्वास्थ्यमा गम्भीर असर पर्न सक्छ। यसमा थकाइ लाग्ने, लू लाग्ने, मिर्गौला सम्बन्धी समस्याहरू र पहिलेदेखि नै भएका मुटु तथा श्वासप्रश्वास सम्बन्धी रोगहरूलाई झन् बढाउने र मृत्यु समेत समावेश हुन सक्छ।
लूका लहरहरूको घटना, तीब्रता र लम्बाई बढ्दै गएको छ। अत्यधिक गर्मीको जोखिममा पर्ने कारकहरूमा बढ्दो उमेर, गर्भावस्था र कमजोर सामाजिक आर्थिक स्थिति समावेश छन्।
त्यसैगरी, बाहिरी कार्यक्रमका आयोजकहरू, नगरपालिकाहरू र विद्यालयहरू आदिले पनि उचित हेरचाहको कर्तव्य पूरा नगरेमा दायीत्वको जोखिममा पर्न सक्छन्। यस्ता अवस्थाहरूलाई रोक्न मद्दत गर्न, बीमा कम्पनीहरूले अत्यधिक गर्मीका घटनाहरूमा आम्दानी सुरक्षाका लागि प्यारामेट्रिक बीमा जस्ता नवीन कभरहरू प्रदान गर्न सक्छन्।
प्रतिवेदनका अनुसार, तापक्रम बढ्दै जाँदा, अत्यधिक गर्मीका घटनाहरू जस्तै, स्थानीय रूपमा रेकर्ड गरिएका तापक्रमको ९० प्रतिशतभन्दा बढी तातो तापक्रम पनि बढिरहेका छन्। जून २०२३ देखि अप्रिल २०२४ सम्मको अवधिमा ९० देशहरूमा ७६ वटा गर्मीका लहरहरू आए। ६ अर्बभन्दा बढी मानिसहरू (विश्वको कुल जनसंख्याको करिब ७८ प्रतिशत) ले कम्तीमा ३१ दिन अत्यधिक गर्मी अनुभव गरे। सन् १९९१ यता, यस्ता अवस्था दोब्बर बढी हुने सम्भावना बढेको छ।
