काठमाडौं । पछिल्लो समय नेपालको रौतहट बाबुले आफ्नी छोरीको हत्या र पोखरा श्रीमानबाटै श्रीमतीको हत्या गरेको घटनाले सिंगो बीमा क्षेत्रलाई नै झस्कायो ।
भारतमा सिना बोरा हत्याकाण्ड निकै प्रख्यात छ । सन् २०१२, अप्रिल १२ मा भएको सो काण्ड सिना बोराको हत्यापछि बीमा कम्पनीबाट मृत्युदावी भुक्तानी बापत ठूलो रकम उनकी आमाले बुझेको जीन्यूजमा उतिबेलै समाचार बनेको थियो ।
त्यस्तै, भारतकै उत्तरखण्डमा सन् २०१८ जुलाई २४ मा आकाश ठक्करले बीमा दाबीको लोभमा आफ्नी ३० वर्षीया श्रीमती ठक्करको हत्या गरिदिएका थिए । ६० लाख डलरको बीमा पैसा कमाउन आफ्नी श्रीमतीको हत्या गरेको आरोपमा आकाशलाई पुलिसले प्रकाउ गरेको थियो । उक्त घटनामा भएको कारण मेटाउन कुनै पोस्टमार्टम बिना उनको दाहसंस्कार गरेका थिए ।
बीमा दावी रकम लिनकै लागि श्रीमतीलाई विष खुवाएर मारेपछि उनले बीमा कम्पनीमा उनको स्वाभाविक मृत्यु भएको भन्दै बीमा रकम दावी गरेक थिए । तर प्रहरी अनुसन्धान पछि उनी हत्याका अभियुक्त रुपमा मुद्दा चलिरहेको भारतीय सञ्चार माध्यम हिन्दुस्तानमा उल्लेख छ ।
नेपालमा अहिले डरलाग्दो प्रवृत्तिको रुपमा देखिएको जीवन बीमा गरी हत्या गर्ने प्रवृत्ति भारतबाट नेपाल भित्रेको अनुमान गरिएको छ । यसले सिंगो जीवन बीमा क्षेत्र नै प्रभावित हुने जोखिम रहेको बीमा क्षेत्रका जानकारहरु बताउँछन् ।
अझ इच्छाइएको व्यक्ति आफै आफन्तको मृत्यृ बीमा दावीको ज्यानै लिने अपराधमा संलग्न हुँदा बीमा दावी रकम पाउने त परको कुरा उल्टै कानुन बमोजिम जेल जीवन बिताउनुपर्ने छ । बीमाको नियम अनुसार मृत्यु बीमा दावीको लागि इच्छाइएको व्यक्तिबाट हत्या भएको हुनुहुँदैन ।
शीना बोरा हत्याकाण्डको वास्तविक उद्देश्य अध्ययन पश्चात् बीमा कम्पनी अलमल्लमा परेको थियो । शीना बोराको परिवारले मृत्यु भएको कारण बीमा कम्पनीमा दाबी माग्न गएका थिए । तर कम्पनीले विस्तृत रुपमा अध्ध्यन गर्दा हत्या भएको कारण पत्ता लगाएपछि दाबी नदिने निर्णय गरेको थियो ।
नेपाली बीमा बजारमा पनि यस्ता घटना नदोहोरीयोस् भन्नको लागि बीमा समितिले पनि यस बिषयमा छलफल पनि गरेको थियो । बीमा समितिमा केही समय अघि पोखरा र रौतहटमा घटेको घट्नाको सम्बन्धमा सुक्ष्म अध्ययन गर्नुपर्ने, बीमा पोलिसीमा कुनै समस्या छरछैन भन्ने विषयमा निष्कर्ष निकालिएको छ । हाल नेपालमा १९ वटा जीवन बीमा कम्पनीहरु संचालनमा रहेका छन् । भारतमा २४ वटा कम्पनीहरु रहेका छन् ।
रौतहटमा आफनौ छोरीको हत्या
रौतहटको मौलापुर नगरपालिका –६ पथरा बुधरामका रामकिशोर यादवले २५ लाख रुपैयाँ बीमा दाबीको लोभमा आफनौ सन्तानको हत्या गरेका थिए ।
बीमा गरेको एक महिना नबित्दै बिमित व्यक्तिको मृत्यु भएमा दोब्बर रकम भुक्तानी पाउने कुरा सुनेको कारण यसैको प्रलोभनमा परि उनले ४ बर्षिय छोरी ल्रक्ष्मी कुमारी यादवको हत्या गरेको यादवले स्वीकारेका छन् ।
गत जेठ १९ गते यादवले प्रभु लाइफ इन्सुरेन्स कम्पनीमा छोरीको लागि २५ लाखको बीमा गराएका थिए ।
बीमा प्रलोभनमा श्रीमतीको हत्या
यही साउनको पहिलो साता पोखरा रामबाजमा रमेश नेपालीले एक करोड रुपैयाँ बीमा दाबीको प्रलोभनमा परि आफनौ श्रीमतीको हत्या गरेको थियो । लक्ष्मी नेपालीलाई भारतीय भाडाका अपराधीहरुलाई लगाई नजिकैको जंगलमा लगि हत्या गरेर आफैले प्रहरीमा उजुरी दिई बेपत्ता भएको र खोजविनको लागि आग्रह गरेका थिए ।
भारतमा बीमाको डरलाग्दो विकृति
सन् २०१९ मे २१ को द इकोनोमिक टाईमसका सवांददाता संजीव सिन्हाले भारतमा बीमामा बढ्दो ठगी प्रकरणहरू सबै सरोकारवालाहरूको लागि चिन्ताको विषय उठाएको थियो ।
वास्तवमा बीमा ठगी प्रकरणहरू बिमा क्षेत्रलाई हुने घाटा वार्षिक ३०,००० करोडभन्दा बढी हुने अनुमान गरिएको छ । भारत अध्ययन अनुसन्धान केन्द्र फेरेन्सी स्टडीजले जनाएको छ ।
एक अनुमान अनुसार भारतीय सामान्य बीमा उद्योगले मात्र यस्तो ठगी प्रकरणहरू कारण एक वर्षमा २५००करोड र ३५०० करोड बीचको घाटा गुमाउन सक्ने चेतावनी दिइएको छ ।
