काठमाडौं । भारतमा यात्रा बीमाका बारेमा जागरुकता द्रुत गतिमा बढ्दै गएको छ। तर, यो जागरुकता अझै पूर्ण रुपमा बीमा खरिद व्यवहारमा रुपान्तरण भएको छैन।
आईसीआईसीआई लोम्बार्ड जनरल इन्स्योरेन्सद्वारा प्रकाशित वन्डरसेफ प्रतिवेदन २०२५ अनुसार हाल १० मध्ये ६ भारतीय पर्यटकले यात्रा गर्नुअघि सक्रिय रुपमा यात्रा बीमा खरिद गर्छन्। कोभिड–१९ महामारीअघि यो दर ५४ प्रतिशत थियो। जसले महामारीको अनुभवले मानिसको जागरुकता र यात्रा जोखिमप्रति दृष्टिकोणमा उल्लेखनीय परिवर्तन ल्याएको संकेत गर्दछ।
प्रतिवेदनका अनुसार भारतमा लगभग ९० प्रतिशत जनसंख्या यात्रा बीमाको महत्वका बारेमा सचेत छ। यद्यपि, यो उच्च स्तरको जागरुकताका बाबजुद बीमा कभरेज, नियम र सर्त र सीमितताका बारेमा अझै पनि सीमित बुझाइ छ। फलस्वरुप बीमा खरिद गर्ने रुचि आवश्यक स्तरमा पुग्न सकेको छैन र जागरुकता तथा वास्तविक अपनाउने बीच स्पष्ट खाडल छ।
यात्रा बीमामा रुचि नभएकाहरुमा यो खाडल अझ स्पष्ट छ। लगभग आधा पर्यटकले जानकारीको अभाव र स्पष्ट बुझाइको अभावलाई प्राथमिक कारणका रुपमा उल्लेख गरे। यसैबीच लगभग एक तिहाइका लागि यो बीमाको लागत एक प्रमुख बाधा हो र लगभग २० प्रतिशतले विश्वास गर्छन् कि बीमाले उनीहरुको विशिष्ट यात्रामा कुनै अतिरिक्त लाभ प्रदान गर्दैन। यो मनोवृत्तिले देखाउँछ कि धेरै मानिस अझै पनि बीमाको आवश्यकता र व्यावहारिक महत्व पूर्ण रुपमा बुझ्दैनन्।
यात्रा बीमा खरिद गर्नेहरुका लागि यसको महत्व धेरै हदसम्म जोखिम व्यवस्थापनसँग सम्बन्धित छ। दुर्घटनात्मक मृत्यु, अस्पताल भर्ना लागत, उडान रद्द वा ढिलाइ, हराएको सामान र साहसिक गतिविधिहरुको समयमा सुरक्षा– यी ती क्षेत्र हुन्, जहाँ यात्रुहरुले बीमाको वास्तविक मूल्य पत्ता लगाउँछन्। वास्तवमा यो प्रवृत्ति बीमा दाबीहरुमा पनि प्रतिविम्बित हुन्छ।
चिकित्सा खर्च, यात्रा रद्द वा ढिलाइ, हराएको सामान, र आवश्यक यात्रा कागजातहरुको हानि सबैभन्दा बढी बीमा दाबीहरुका लागि जिम्मेवार रहेको छ। यद्यपि, प्रतिवेदनले धेरै दाबीहरु पोलिसी बहिष्करण, कटौतीयोग्य, वा निश्चित सर्तहरुको पूरा नभएका कारणले अस्वीकृत हुने गरेको उजागर पनि गरेको छ। यसले उपभोक्ता विश्वासलाई असर गर्छ।
प्रतिवेदनले यात्रा बानीमा महत्वपूर्ण सामाजिक र पुस्तागत प्रवृत्तिहरुलाई पनि उजागर गरेको छ। सर्वेक्षण गरिएका पर्यटकमध्ये ६३ प्रतिशत पुरुष र ३७ प्रतिशत महिला थिए। जेनेरेसन जेड (जेनजी), मिलेनियल्स र जेन एक्स सबैले एसियाली देशहरुमा उनीहरुको सजिलो भिसा प्रक्रिया, उल्लेखनीय रुपमा कम लागत र राम्रो हवाई सम्पर्कका कारणले बलियो आकर्षण व्यक्त गरे। यद्यपि, पुस्ताअनुसार गन्तव्य प्राथमिकताहरुमा पनि स्पष्ट भिन्नताहरु छन्।
युवा पर्यटक विशेषगरी जेनजी र मिलेनियल्स अस्ट्रेलिया, युरोप वा बेलायतजस्ता लामो दूरीको गन्तव्यहरुमा बढी रुचि राख्छन्। जब कि जेनएक्स अझै पनि छोटो दूरीको गन्तव्यहरु मन पराउँछन्।
