बीमा भनेको जोखिमको हस्तान्तरण हो । अझ त्यसमा पनि आर्थिक नोक्सान हुँदा दिईने क्षतिपुर्तिको ग्यारेन्टी बीमा हो । बीमा गर्दा बिमित (बीमा गर्ने व्यक्ति) र बीमक (बीमा गरिदिने व्यक्ति तथा कम्पनी) बीच सम्झौता हुन्छ ।
नेपालमा अहिले पनि अधिकांश नागरिक बीमाको दायरामा आउन नसकेका छैेन् । बीमा सम्बन्धी ज्ञानको कमिले आमनागरिकहरु बीमाको पहुँचमा आउनु नसकेको बीमा कम्पनीहरु र स्वयं नियामक निकाय बीमा समितिले पनि स्वीकार गरिसकेको छ ।
बीमा कम्पनीहरुको नियामक निकाय भएकाले बीमा समितिले बीमाको पहुँच विस्तारका लागि बेलाबखतमा यससम्बन्धी प्रचारप्रसार गर्दै आएको भएपनि प्रभावकारी हुन सकेको छैन् । जसका कारण ९० प्रतिशतभन्दा बढी जनता अहिले पनि बीमाको पहुँचमा छैनन् । कुल जनसंख्याको करिब १० प्रतिशतले बीमा गरेको भएपनि त्यो पनि अन्डर इन्स्योरेन्स हुने गरेको बीमा कम्पनीहरुको बुझाई छ ।
विगतका वर्षहरुको तुलनामा बीमा सम्बन्धी केही मात्रामा जानकारी मुलक काम हुने गरेको भएपनि पर्याप्त चेतना फैलाउन नसकेकै कारण पनि आम नागरिक बीमाको दायरामा आउन सकिरहेका छैनन ।
अभिकर्तामा नै निर्भर जीवन बीमा
अहिले बीमा गर्न आउनेहरु धेरैजसो अभिकर्ताको माध्यमबाट आउने गरेका छन् । त्यसमा पनि जीवन बीमाको त शत प्रतिशत नै अभिकर्ताबाट हुने युनियन लाईफका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत मनोज कुमा लाल कर्णले बताएका छन् । उनले सिधै कार्यालयमा आएर जीवन बीमा गर्ने भेटिनै मुस्किल परेको बताए ।
प्रोडक्टबारे जानकार छैनन नागरिक
यसका साथै बीमा कम्पनीहरुले आफ्ना प्रोडक्टहरुबारे समेत राम्रोसँग नागरिकलाई बुझाउन नसकेको अवस्था छ । एकातिर बीमा बीमा अभिकर्ताको योग्यतबारे पनि प्रश्न उठीरहँदा अभिकर्ताले नै बीमा पोलिसीबारे राम्ररी बुझाउन नसकेको बताईन्छ । बीमा शिक्षा बुझाउन र कम्पनीको नयाँ पोलीसी, सेवा, सुविधा बारे बुझाउन बीमा अभिकर्ताको भूमिका महत्वपूर्ण हुन्छ ।
किन आवश्यक छ जीवन बीमा ?
वित्तीय योजना तर्जुमाका लागि जीवन बीमा अत्यन्तै आवश्यक छ । आफ्ना बालबच्चाको र आफ्नो सुरक्षित भविष्यका लागि बीमाको आवश्यकता पर्दछ । वर्तमानमा गरेको निर्णयले भविष्य सुरक्षित बन्छ । बचतले मात्रै फाइनानसीयल प्लानिङ गर्दैन । बीमा यस्तो चिज हो जसले बचत पनि गर्छ र जोखिम पनि कभर गर्दछ ।
भविष्यको सुरक्षाका लागि जीवन बीमाको अपरिहार्य नै छ । आज तपाईले गरेको बीमाले भोली तपाई र तपाईको परिवार सुखमय रहन मद्दत पुग्छ । बीमाको अथाह छन् । आज एउटा व्यक्तिले आफ्नो बीमा ग¥यो भने भोली उ कतै दुर्घटना पर्न सक्छ । हो त्यतिबेला उसलाई उपचार खर्चको अभाव हुन पाउदैन । त्यो जोखिम बीमा कम्पनीले लिएको हुन्छ । अर्को कुरा बीमा गर्नेको व्यक्तिको मृत्यु पनि हुन सक्छ । त्यसबेला उसको परिवारले आर्थिक अभावको समस्या झेल्नु पर्दैन ।
बीमा दावी वापत आएको भुक्तानीले बीमित व्यक्तिको मृत्यु भए पनि उसको परिवारलाई धेरै राहत हुन्छ । त्यस्तै बच्चाको बीमा गर्ने हो भनेपछि त्यो बच्चालाई उच्च शिक्षा अध्ययन गराउनका लागि अविभावकलाई धेरै राहत पुग्छ । यता, केही कारण बीमा गरेको अभिभावकको कुनै कारणवश मृत्यु भएमा प्रिमियम नबझाएपनि बीमालेख जारी रहन्छ र बच्चाको जोखिम पनि कभर हुन्छ ।
बीमा गर्दा बचत हुन्छ, आवश्यक पर्दा कर्जा पाइन्छ
बीमा गर्दा बचत हुन्छ, आवश्यक पर्दा कर्जा पाइन्छ । त्यस्तै कम्पनीले जोखिम पनि बहन गर्दछ । बैंकले बचत गर्छ र बचतको ब्याज दिन्छ । यसका साथै बैंकले कर्जा परिचालन पनि गर्ने गर्दछ । तर, बीमा गर्दा बीमितको जोखिम पनि कभर हुन्छ । त्यसैगरी बीमा गर्दा रकम बचत हुन्छ । भने बीमालेखलाई धितो राखेर कर्जा पनि लिन सकिन्छ । यसर्थ जीवन बीमा भविष्यको सुरक्षाका लागि निकै महत्वपूर्ण छ ।
