काठमाडौं । अस्ट्रेलियाको एउटा प्रतिवेदनले जलवायु परिवर्तनले निम्त्याएको बढ्दो विपद् जोखिमलाई सम्बोधन गर्न आवश्यक अनुकूलन लगानीको स्तरभन्दा अस्ट्रेलिया धेरै पछाडि रहेको पत्ता लगाएको छ। यदि लगानीको यो अभाव जारी रह्यो भने आगामी दशकहरुमा प्राकृतिक प्रकोपको क्षति दोब्बरभन्दा बढी हुन सक्छ। जसले अस्ट्रेलियाको आर्थिक स्थिरतालाई गम्भीर रुपमा क्षति पुर्याउँछ।
‘जलवायु अनुकूलनका लागि लगानी परिचालन’ शीर्षकको प्रतिवेदनमा प्राकृतिक प्रकोपले हाल अस्ट्रेलियाको अर्थतन्त्रलाई वार्षिक रुपमा लगभग ३८ अर्ब अस्ट्रेलियाली डलरको क्षति पुर्याएको उल्लेख छ। सन् २०६० सम्ममा यो क्षति ७३ अर्ब अस्ट्रेलियाली डलर पुग्ने अनुमान गरिएको प्रतिवेदनमा भनिएको छ, ‘यो प्रवृत्तिलाई उल्ट्याइएन भने देशको पूर्वाधार, आवास, व्यवसाय, कृषि र बीमा क्षेत्रहरुले दीर्घकालीन दबाबको सामना गर्नेछन्। बारम्बार आउने चक्रवात, ठूलो बाढी, कीर्तिमानी आगलागी र उच्च हावा अब जलवायु परिवर्तनको वास्तविकता हो; प्रत्येक झटकाले अर्थतन्त्रमा नयाँ घाउहरु सिर्जना गरिरहेको छ।’
प्रतिवेदनमा अस्ट्रेलियामा अनुकूलन लगानी ढिलो हुनुको एउटा कारण नीतिगत कमजोरी र गलत पंक्तिबद्धता रहेको उल्लेख छ। परम्परागत लागत–लाभ विश्लेषणहरुले दीर्घकालीन जोखिम न्यूनीकरणको वास्तविक मूल्यलाई समात्न असफल भएकाले धेरै आवश्यक पूर्वाधार र सुरक्षा परियोजनाहरु पछाडि धकेलिएका छन्। यसको अर्थ तटीय रक्षा, बाढी रक्षा, अग्नि सुरक्षा पूर्वाधार र जोखिममा रहेका क्षेत्रहरुमा पुनर्निर्माणमा दीर्घकालीन, लागत–प्रभावी लगानीहरु रोकिएका छन्। यद्यपि तिनीहरुले वास्तवमा महत्वपूर्ण क्षतिहरु रोक्न सक्छन्।
बीमा क्षेत्र पनि यस लगानी अन्तरबाट प्रत्यक्ष रुपमा प्रभावित छ। बढ्दो जलवायुसँग सम्बन्धित जोखिमहरुले केही क्षेत्रहरुमा बीमा प्रिमियमहरु तीव्र रुपमा बढाइरहेको छ। अरुमा बीमा प्राप्त गर्न झन्झन् गाह्रो हुँदै गइरहेको छ।
इन्स्टिच्युट अफ एक्चुअरिजका अनुसार अनुकूलनमा लगानी नबढाई बीमा बजारहरु अझ अस्थिर हुनेछन्। जसले अर्थतन्त्रका अन्य क्षेत्रहरुलाई नकारात्मक असर पार्नेछ।
प्रतिवेदनकी प्रमुख लेखक र टेलर फ्राईकी प्रमुख एक्चुअरी रमोना माइरिकका अनुसार जलवायु परिवर्तनको लागत अब अस्ट्रेलियाको आर्थिक गतिविधिमा स्थायी बोझ बनेको छ। ‘अनुकूलन लगानी हाल अस्ट्रेलियाले सामना गरिरहेको जलवायु जोखिमहरुको तुलनामा अपर्याप्त र अपूर्ण छ। यो कमीले भविष्यमा थप लागत निम्त्याउनेछ’, चेतावनी दिँदै उनले भनिन्, ‘अनुकूलन लगानीलाई अब अतिरिक्त लागतका रुपमा नभई नोक्सानी न्यूनीकरण गर्ने आवश्यक माध्यमका रुपमा हेर्नुपर्छ।’
माइरिकका अनुसार हालै जारी गरिएको राष्ट्रिय जलवायु जोखिम मूल्यांकन र राष्ट्रिय अनुकूलन योजनाले पहिले नै अस्ट्रेलियाको जलवायु जोखिमहरुको स्पष्ट तस्बिर प्रदान गर्दछ। ‘तर, ती विश्लेषणलाई व्यावहारिक कार्य योजनाहरु, प्रभावकारी वित्तपोषण र बलियो सहयोग संरचनाहरुमार्फत लगानीमा अनुवाद गर्न आवश्यक छ’, उनले भनिन्, ‘अन्यथा, जोखिमहरु कम हुने छैनन्। बरु बढ्नेछन्। देशले अब पूर्वाधार, मानव बसोबास योजना, प्राकृतिक स्रोत व्यवस्थापन र सहरी विकासमा जलवायु जोखिमलाई ध्यानमा राख्न तत्काल कदम चाल्नु आवश्यक छ।’
प्रतिवेदनमा भनिएको छ, ‘जलवायु अनुकूलन अब भविष्यको प्रश्न होइन; यो आजको आर्थिक वास्तविकता हो। आजको ढिलाइले भविष्यको लागतलाई गुणा गर्नेछ। सही नीतिहरु, प्रारम्भिक निर्णयहरु र समन्वित कार्य योजनाको साथ हरेक वर्ष बढ्दै गएको नोक्सानीलाई अनुकूलन लगानीमार्फत रोक्न सकिन्छ।’
देशको दीर्घकालीन स्थिरता र जनताको सुरक्षा सुनिश्चित गर्दै अस्ट्रेलियाले सामना गरिरहेका जलवायु जोखिमहरुलाई सम्बोधन गर्न राजनीतिक इच्छाशक्ति र आर्थिक दूरदर्शिता अब तत्काल आवश्यक रहेको प्रतिवेदनमा औँल्याइएको छ।
