काठमाडौं । चीनले परियोजनाहरूमा ऋण लगानीको प्राथमिकता विकासशील राष्ट्रबाट उच्च आय भएका राष्ट्रमा सारेपछि संयुक्त राज्य अमेरिका विश्वव्यापीरूपमा चीनको सबैभन्दा ठूलो ऋण प्राप्तकर्ता राष्ट्र बनेको छ।
आवरणमा राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले चीन विरूद्ध व्यापार यूद्ध शुरू छेडेपनि अमेरिकाका ठूला परियोजनाहरू चीनकै ऋण लगानीमा निर्माण भइरहेका छन् ।
अमेरिकी विश्वविद्यालय विलियम एण्ड मेरीको अनुसन्धान प्रयोगशाला एडडाटाद्वारा मंगलबार प्रकाशित प्रतिवेदन अनुसार, ढाका ट्रिब्युनका अनुसार अध्ययन प्रतिवेदनमा, संयुक्त राज्य अमेरिकाले चीनबाट सबैभन्दा बढी आधिकारिक ऋण प्राप्त गरेको छ, लगभग २,५०० परियोजनाहरू र गतिविधिहरूको लागि २ खर्ब अमेरिकी डलर भन्दा बढी ऋण उपभोग गरिरहेको छ।
गरिब र विकासशिल मुलुकमा चीनले ठूला परियोजनाहरूमा ऋण लगानी गर्दा ऋणको पासो थापेको भन्दै अमेरिकी र पश्चिमा सरकार तथा सञ्चारगृहहरूले चर्को आलोचना गरेका थिए। तर सन् २००० देखि २०२३ को २३ वर्षको अवधिमा नै अब अमेरिका र युरोपेली यूनियन अन्तर्गतका राष्ट्रहरू नै चीनको ऋण लगानीबाट लाभ लिइरहेका छन् ।
रोयटर्सले उल्लेख गरे अनुसार, प्रतिवेदनमा पछिल्लो समयमा बेइजिङ(चीनको राजधानी) ले विकासशिल देशहरूभन्दा पनि उच्च आय भएका विकसित देशरूमा ऋण लगानीलाई तीब्ररूपमा बढाएको उल्लेख छ।
न्यून र निम्न-मध्यम आय भएका देशहरूलाई ऋण दिने हिस्सा २००० मा ८८ प्रतिशत रहेको थियो। यो हिस्सा सन् २०२३ मा १२ प्रतिशतमा झरेको छ। बेइजिङले आफ्नो बेल्ट एण्ड रोड इनिसिएटिभ अन्तर्गत “ग्लोबल साउथ” मा पूर्वाधार परियोजनाहरूको लागि ऋण दिने हिस्सा पनि घटाएको तथ्य प्रतिवेदनमा उल्लेख गरिएको छ।
साथै यसले मध्यम-आय र उच्च-आय भएका देशहरूलाई समर्थन गर्ने आफ्नो हिस्सा २००० मा २४ प्रतिशतबाट २०२३ मा ७६ प्रतिशतमा बढाएको छ। उदाहरणका लागि, संयुक्त अधिराज्यले ६० अर्ब अमेरिकी डलर ऋण प्राप्त गर्दा युरोपेली संघले १ खर्ब ६१ अर्ब अमेरिकी डलर ऋण पाएको छ।
प्रतिवेदनमा चीनले सन् २००० देखि २०२३ सम्म विश्वका हरेक क्षेत्रका २०० देशहरूमा चीनको ऋण र अनुदान कुल २.२ खर्ब अमेरिकी डलर रहेको तथ्य सार्वजनिक गरेको छ।
चीनलाई लामो समयदेखि यसको बेल्ट एण्ड रोड पहल(बी एण्ड आर) मार्फत विकासशील देशहरूको ऋणदाताको रूपमा हेरिएको छ। तर अब यसको ऋण प्राथमिकता विकसित अर्थतन्त्रहरू तर्फ सर्दैछ। चीनले स्वचालित प्रविधि, कृत्रिम बुद्धिमत्ता र स्वच्छ ऊर्जा जस्ता क्षेत्रहरूमा रणनीतिक पूर्वाधार र उच्च-प्रविधि आपूर्ति शृङ्खलाहरूलाई समर्थन गर्दै।
बेइजिङको लगानीको आकार अघिल्लो अनुमानले सुझाएको भन्दा दुई देखि चार गुणा ठूलो छ, एडडाटाले विज्ञप्तीमा भन्यो, चीन विश्वको सबैभन्दा ठूलो आधिकारिक ऋणदाता बनेको छ। चीनको तीन चौथाई भन्दा बढी विदेशी ऋण सञ्चालनले अब उच्च-मध्यम आय भएका देशहरू र उच्च आय भएका देशहरूमा परियोजनाहरू र गतिविधिहरूलाई समर्थन गर्छ।
प्रतिवेदनमा खुलासा गरिएको छ, चिनियाँ सरकारी स्वामित्व भएका संस्थाहरू “अमेरिकाको हरेक कुना र क्षेत्रमा सकृय” छन्, टेक्सास र लुइसियानामा एलएनजी परियोजनाहरू, उत्तरी भर्जिनियामा डाटा सेन्टरहरू, न्यूयोर्कको जोन एफ केनेडी अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल र लस एन्जलस अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा टर्मिनल, म्याटरहर्न एक्सप्रेस प्राकृतिक ग्याँस पाइपलाइन र डकोटा एक्सेस तेल पाइपलाइनको निर्माणमा वित्तीय सहयोग गरिरहेका छन्।
बेइजिङले उच्च-प्रविधि कम्पनीहरूको अधिग्रहणमा ऋण लगानी गरेको छ। चिनियाँ सरकारी स्वामित्वका ऋणदाताहरूले अमेजन, एटी एन्ड टी, भेरिजोन, टेस्ला, जनरल मोटर्स, फोर्ड, बोइङ र डिज्नी लगायत धेरै फर्च्यून ५०० कम्पनीहरूलाई ऋण सुविधा प्रदान गरेका छन्, प्रतिवेदनमा भनिएको छ।
