काठमाडौं । मानव इतिहासमै पहिलोपटक वैज्ञानिकहरुले वंशाणु उपचारको प्रयोग गरी पूर्ण रुपमा जन्मजात बहिरोपनसँग जन्मेका बिरामीहरुको श्रवण क्षमता सफलतापूर्वक फर्काएका छन्।
अमेरिका, चीन र युरोपभरि भएका क्लिनिकल परीक्षणहरुमा एकल त्रुटिपूर्ण वंशाणुका कारण बहिरोपन भएका बालबालिका र युवाहरुले आवाज, संगीत र दैनिक जीवनका सूक्ष्म ध्वनिहरु सुन्न थालेका छन्। विज्ञहरुले यसलाई पछिल्लो दशकमा चिकित्सा क्षेत्रमा भएको सबैभन्दा असाधारण सफलता भनेर वर्णन गरेका छन्।
उपचार विधिः कसरी गर्छ काम ?
यो क्रान्तिकारी उपचारले रोगको लक्षणमा मात्र नभएर बरु जरामा नै काम गर्छ।
समस्याः धेरैजसो वंशानुगत श्रवण क्षमता अभाव ओटीओएफ वंशाणुमा भएको परिवर्तनका कारण हुन्छ। यो वंशाणुले ओटोफर्लिन प्रोटिन उत्पादन गर्छ। यो प्रोटिनले भित्री कानका कोषहरुमा ध्वनि कम्पनलाई मस्तिष्कमा पठाउने विद्युतीय संकेतमा रुपान्तरण गर्दछ। ओटोफर्लिनको अभावमा ध्वनि संकेत दिमागसम्म पुग्न सक्दैन।
उपचारः अनुसन्धानकर्ताहरुले एडेनोसँग सम्बद्ध भाइरस नामक एक सुरक्षित र कृत्रिम भाइरसलाई वाहकका रुपमा प्रयोग गरे। यस भाइरसले स्वस्थ ओटोफर्लिन वंशाणु बोकेर बिरामीको भित्री कानमा सीधै पुर्याउँछ।
परिणामः केही हप्ताभित्रै भित्री कानका कोषहरुले काम गर्ने ओटोफर्लिन प्रोटिन उत्पादन गर्न थाल्छन्। यसले गर्दा ध्वनि कम्पनहरुलाई प्राकृतिक श्रवण शक्तिमा रुपान्तरण गर्ने प्रक्रिया पुनर्जीवित हुन्छ।
क्लिनिकल परीक्षणका नतिजा र प्रभाव
परीक्षणका नतिजाहरु जीवन परिवर्तनकारी देखिएका छन्।
पुनरुत्थानको क्षणः परीक्षणमा सहभागी बिरामीहरुमध्ये धेरैले यसअघि कहिल्यै कुनै आवाज सुनेका थिएनन्। उनीहरुले आफ्ना अभिभावकको आवाज, संगीत र साधारण आवाजहरु (जस्तै खुट्टाको चाल वा पानी परेको आवाज) चिन्न थाले। अभिभावकहरुले पहिलो पटक आफ्ना बच्चाले आवाजमा प्रतिक्रिया दिएको क्षणलाई ‘जीवन पुनर्जन्म भएको’ जस्तै बताएका छन्।
सफलता दरः रेजेनेरोनलगायतका कम्पनीहरुको क्लिनिकल परीक्षणमा ११ मध्ये १० जना बालबालिकामा उल्लेखनीय श्रवण क्षमता सुधार देखिएको थियो। उनीहरुमध्ये केहीले महिनाभित्रै सामान्य बोलीचाली बुझ्न सक्ने क्षमता हासिल गरे।
प्रारम्भिक हस्तक्षेपको महत्वः विज्ञहरुले यस उपचारमा प्रारम्भिक हस्तक्षेप (बाल्यकालमै उपचार)लाई अत्यन्त महत्वपूर्ण मानेका छन्। किनकि मस्तिष्कको ध्वनि अनुकूलन गर्ने क्षमता प्रारम्भिक विकासको चरणमा सबैभन्दा बलियो हुन्छ।
वंशाणु उपचारको व्यापक अर्थ
यो उपचार सफलताले केवल बहिरोपनको मात्र समाधान नगरेर चिकित्सा विज्ञानको सम्पूर्ण दिशा नै परिवर्तन गर्ने सम्भावना बोकेको छ।
उपचारबाट शुद्धीकरणतर्फ
यो प्रविधिले रोगका लक्षणहरुलाई व्यवस्थापन गर्ने परम्परागत तरिकालाई छाडेर, वंशाणुगत त्रुटिलाई जरादेखि नै शुद्धीकरण गर्ने नयाँ युगको थालनी गरेको छ।
अन्य वंशाणुगत रोगहरुमा सम्भावना
वैज्ञानिकहरु विश्वास गर्छन् कि श्रवण क्षमता पुनस्र्थापनाका लागि प्रयोग गरिएको यो विधि अन्य वंशानुगत रोगहरु (जस्तै जन्मजात अन्धोपन, मांसपेशीको कमजोरी र केही स्नायुसम्बन्धी समस्याहरु) लाई पनि उपचार गर्न अनुकूलित गर्न सकिन्छ। एउटा दोषपूर्ण वंशाणुलाई स्वस्थ वंशाणुले प्रतिस्थापन गर्ने यो सरल तर शक्तिशाली तर्कलाई सयौँ वंशाणुगत विकारमा लागू गर्न सकिन्छ।
सकारात्मक पक्ष
यसले कृत्रिम उपकरण (जस्तै कक्लियर प्रत्यारोपण) बिना नै प्राकृतिक तरिकाले सुन्ने क्षमता फर्काउँछ। यो एक पटक गरिने उपचार हो, जसले जीवनभरि लक्षण व्यवस्थापनको झन्झटबाट मुक्ति दिन्छ।
कक्लियर प्रत्यारोपणको तुलनामा यो शल्यक्रिया कम आक्रामक हुन्छ र हालसम्म कुनै गम्भीर साइड इफेक्ट देखिएका छैनन्।
नकारात्मक पक्ष
हाललाई यसले एकल वंशाणुमा भएको त्रुटिका कारण हुने बहिरोपनलाई मात्र उपचार गर्छ। धेरै वंशाणुगत कारण वा अन्य प्रकारका बहिरोपनमा यो उपयोगी हुँदैन। सुरुवाती चरणमा यसको लागत उच्च हुने र सबैलाई यसको पहुँच पुर्याउनु चुनौतीपूर्ण हुन सक्छ।
अधिकतम लाभका लागि सानो उमेरमै रोगको निदान हुनु र उपचार गरिनु अनिवार्य छ।
ओटीओएफ वंशाणु उपचारको यो सफलताले चिकित्सा विज्ञानका लागि नयाँ युगको ढोका खोलेको छ। जहाँ वंशानुगत रोगहरुको जराबाटै उपचार सम्भव हुनेछ। यो सफलताले लाखौँ मानिसलाई जीवनको ध्वनि, सम्पर्क र सञ्चार फर्काइदिएको छ। संसार अब लक्षणहरुको उपचारबाट वंशाणुगत शुद्धीकरणको दिशामा अघि बढिरहेको छ।
