काठमाडौं । फारइस्ट इस्लामिक लाइफ इन्स्योरेन्स कम्पनीका ५५ हजार अधिकारी र कर्मचारीको जानकारी चुहावट भएको छ। कम्पनीले यो जानकारी सबलाइन नामक कम्पनीलाई पठाएको थियो। तर, त्यस्तो कुनै कम्पनी नभएको दाबी गरिएको छ।
गत वर्ष कम्पनीको सञ्चालक समितिमा परिवर्तन भएपछि कम्पनीलाई जानकारी चुहावट भएको थाहा भयो। यसका लागि कम्पनीका वर्तमान अधिकारीहरुले कम्पनीका पूर्वप्रमुख कार्यकारी अधिकृत (सीईओ) अपेल महमुद र अन्य तीनजनाविरुद्ध मुद्दा दायर गरेका छन्। अभियुक्त अपेल महमूद आफैं हाल बीमा क्षेत्रको नियामक निकाय बीमा विकास तथा नियामक प्राधिकरण (आईडीआरए) का सदस्यका रुपमा कार्यरत छन्। अन्य दुई अभियुक्तमा फारइस्ट लाइफको सूचना प्रविधि (आईटी) विभागका प्रभारी अधिकारी मोहम्मद लोकमान फारुक र सहायक उपाध्यक्ष मोहम्मद उस्मान घानी छन्। मुद्दाका बयानमा अन्य अज्ञात अभियुक्तहरुको पनि उल्लेख छ।
कानुन अधिकारी मोहम्मद जसिम उद्दिनले अगस्ट ४ मा साइबर सुरक्षा अध्यादेश, २०२५ को धारा १९, २१ र २२ अन्तर्गत शाहबाग प्रहरीचौकीमा मुद्दा दायर गरेका थिए।
फरेस्ट लाइफका वर्तमान अध्यक्ष मोहम्मद फकरुल इस्लामले प्रोथोन अलो (बंगाली पत्रिकालाई भने, ‘कम्पनीको वर्तमान बोर्डको निर्णयमा मुद्दा दायर गरिएको छ। अभियुक्तहरुले सबलाइन नामक कम्पनीलाई जानकारी तस्करी गरेका थिए। हामीलाई शंका छ कि उनीहरुले यो जानकारी स्वदेशी र विदेशी कम्पनीहरुलाई पनि बेचेका हुन सक्छन्।’
यति धेरै दिनपछि मुद्दा दायर गर्नुको कारण सोध्दा फकरुल इस्लामले भने, ‘हामीले धेरै दिनपछि उनीहरुलाई समात्न सफल भयौँ। ज्वाइन्ट स्टक कम्पनी र फर्म निर्देशनालयमा खोजी गरेपछि हामीले सबलाइन नामको कुनै कम्पनी नभएको थाहा पायौँ। त्यसैले यो नक्कली कम्पनी हो भनेर अनुमान गर्न सकिन्छ।’
सन् २०२१ सेप्टेम्बर १ मा बंगलादेश धितोपत्र तथा विनिमय आयोग (बीएसईसी) ले फारइस्ट इस्लामी लाइफको सञ्चालक समितिलाई हटाएर १० नयाँ स्वतन्त्र निर्देशक नियुक्त गरेको थियो। ढाका विश्वविद्यालयको कानुन संकायका डिन मोहम्मद रहमत उल्लाहलाई अध्यक्ष बनाइएको थियो। बोर्डका दुई स्वतन्त्र निर्देशक ढाका विश्वविद्यालयको बैंकिङ तथा बीमा विभागका शिक्षक मोहम्मद रफिकुल इस्लाम र निजी टेलिभिजन एकट्टोर टीभीका प्रधान सम्पादक तथा प्रबन्ध निर्देशक मोजम्मेल हकलाई बोर्डमा कायम राखिएको थियो।
त्यसपछि सन् २०२२ फेब्रुअरी १० मा बीएसईसीले मोजम्मेल हक र रफिकुल इस्लामलाई कम्पनीको सञ्चालक समितिमा नियुक्त गरेको थियो र नयाँ बोर्डमा नियुक्त गरेको छ। यसका साथै, बेक्सिमको समूहका दुई कम्पनी, ट्रेड नेक्स्ट इन्टरनेसनल र जुपिटर बिजनेसका मनोनित प्रतिनिधिलाई बोर्डमा नियुक्त गरिएको छ। डिफेन्स इन्टेलिजेन्स महानिर्देशनालय (डीजीएफआई) का पूर्वमहानिर्देशक शेख मामुन खालिद, बेक्सिमको समूहको एक कम्पनीको मनोनित प्रतिनिधिका रुपमा सामेल भएका थिए।
बोर्डका अन्य सदस्यहरुमा ढाका विश्वविद्यालयको शमसुन्नहर हलकी प्रोभोस्ट तथा रोबोटिक्स एन्ड मेकाट्रोनिक्स इन्जिनियरिङ विभागकी शिक्षिका लफिफा जमाल, बीएसईसी पूर्व आयुक्त आरिफ खान, पूर्वसांस्कृतिक सचिव इब्राहिम हुसेन खान र अन्य सदस्यहरु थिए। पूर्वप्रधानमन्त्री शेख हसिनाका काका भनिएका शेख कबीर हुसेनलाई कम्पनीको अध्यक्ष नियुक्त गरिएको थियो।
सूचना चुहावटको आरोपको घटना कबीर हुसेनको कार्यकालमा भएको थियो। सञ्चालक समितिमा परिवर्तन भएपछि हुसेनले सन् २०२४ अगस्ट १४ मा बिरामीको कारण देखाउँदै कम्पनीबाट राजीनामा दिएका थिए। अरुले पनि त्यही समयमा राजीनामा दिएका थिए।
मुद्दाको बयानमा भनिएको छ कि मिलोमतोमा अभियुक्तले कम्पनीको मुख्यालयको डाटाबेसमा घुसपैठ गरी ५५ हजार ८६ अधिकारी र कर्मचारीको सबै गोप्य जानकारी सबलाइन नामक कम्पनीलाई उपलब्ध गराएको थियो। यस जानकारीमा राष्ट्रिय परिचयपत्र, बैंक खाता, वालेट नम्बर, तलब र भत्ता, कर्मचारी पहिचान नम्बर आदि समावेश छन्। जानकारी प्रदान गर्दा फारइस्ट लाइफका अधिकारी र कर्मचारीहरुको जीवन र सम्पत्तिमा खतरा हुन्छ।
यद्यपि विज्ञप्तिमा अपेल महमुदलाई कम्पनीको पूर्वसीईओका रुपमा वर्णन गरिएको छ। तर, यसमा उनी हाल बीमा विकास तथा नियामक प्राधिकरण (आईडीआरए) का सदस्य भएको कुरा उल्लेख गरिएको छैन। अपेल महमुदलाई सन् २०२४ डिसेम्बर २ मा आईडीआरएको सदस्य नियुक्त गरिएको थियो।
विज्ञप्तिमा भनिएको छ, ‘मे २७, २०२४ मा बिहान १० बजेदेखि साँझ ६ बजेसम्म उनीहरुले कम्पनीको कम्प्युटरमा अवैध रुपमा प्रवेश गरेर सबलाइनलाई पठाउन ५५ हजार ८६ अधिकारी तथा कर्मचारीको व्यक्तिगत जानकारी संकलन गरेका थिए। अभियुक्तहरुले यो जानकारी सबलाइनबाहेक अन्य स्वदेशी तथा विदेशी संस्थाहरुलाई पठाएका थिए।
आईडीआरएका सदस्य अपेल महमुदले प्रोथोम अलोलाई फोनमा भने, ‘फारइस्ट लाइफको व्यवसाय विस्तार गर्ने तत्कालीन सञ्चालक समितिको निर्णयले सबलाइनलाई यो जानकारी दिइएको थियो।’
