काठमाडौं । छिमेकी मुलुक भारतमा एक दशकभन्दा बढी समयदेखि पिन कोडहरु हेरफेर गरेपछि ठगी गर्नेहरुले अब बीमा प्रणालीलाई ठगी गर्ने नयाँ तरिका फेला पारेका छन्। आधार नम्बरसँग सम्बन्धित प्रक्रियाको दुरुपयोग गरेर उनीहरु पहिचान ठगी गरिरहेका छन्।
अब ती अपराधीहरुले मोटर बीमादेखि स्वास्थ्य दाबीहरुसम्म नक्कली कागजातमार्फत आधार कार्डको डाटा हेरफेर गरेर नक्कली दाबीहरु दर्ता गरिरहेका छन्। बीमा क्षेत्रमा ठगी कुल दाबीको लगभग १०–१५ प्रतिशत हुने अनुमान गरिएको छ। यसलाई नियन्त्रण गर्न बीमा कम्पनीहरुले सकेसम्म धेरै बीमा सूचना ब्युरो (आईआईबी)सँग पेड फ्ल्याग डाटा धेरैभन्दा धेरै शेअर गरिरहेका छन्।
जुलाईको अन्त्यसम्ममा यूपी प्रहरीले धेरै बीमा कम्पनीलाई सूचना पठाएको छ। प्रहरीले दाबी टोलीहरु साथै संलग्न अन्य अधिकारीहरुको विवरण खोजेको छ। यी घटनामा नक्कली कागजात र बैंक तथा बीमा कम्पनीहरुबीचको साँठगाँठ समावेश छ।
सम्भलका अतिरिक्त एसपी अनुकृति शर्माका अनुसार आधार नम्बर अब ठगीको शृंखलामा नयाँ र कमजोर कडीका रुपमा देखा परिरहेको छ। उनले भनिन्, ‘ठगी गर्नेहरुले पोलिसीहरु प्राप्त गर्न र झुटा दाबीहरु सुरु गर्न नक्कली वा छेडछाड गरिएका आधार कार्डहरु प्रयोग गरेर नक्कली पहिचान सिर्जना गरिरहेका छन्।’
यूपी प्रहरीको अनुसन्धानले पत्ता लगाएको छ कि यी अपराधीहरुले नक्कली कागजातहरु प्रयोग गरेर जीवन र स्वास्थ्य बीमा पोलिसीहरुलाई मात्र लक्षित गरिरहेका छैनन् तर अटो बीमाका लागि संगठित सञ्जाल पनि चलाइरहेका छन्।
धेरै बीमा कम्पनीहरुले त्यस्ता घटनाहरु रिपोर्ट गरेका छन्, जहाँ आधार कार्डसँग लिंक गरिएका फोन नम्बरहरु र ई–मेल आईडीहरु पोलिसीधारकको वास्तविक सम्पर्क विवरणहरुसँग मेल खाँदैनन्। बीमा कम्पनीका अधिकारीहरु भन्छन्, ‘दाबी दायर नभएसम्म वा पैसा फिर्ता नभएसम्म यी ठगीहरु पत्ता लाग्दैनन्।’
निवा बुपा स्वास्थ्य बीमाका एमडी र सीईओ कृष्णन रामचन्द्रनले भने, ‘हामीले यूपीबाट ठगीसँग सम्बन्धित २–३ वटा मुद्दाहरु प्राप्त गरेका छौँ। हाम्रो ठगी अनुसन्धान टोली सक्रिय रुपमा यसमा काम गरिरहेको छ।’
केही अवस्थामा प्रहरीले पत्ता लगायो कि ठगी गर्नेहरुले अस्पताल र ग्रामीण क्षेत्रका करिडोरहरुमा सबैभन्दा कमजोर व्यक्तिहरु वा पहिले नै मृत्यु वा गरिबीको सामना गरिरहेका व्यक्तिहरुलाई खोज्थे। उनीहरुले परिवारहरुलाई आफ्नो आधार विवरण दिन, कालोसूचीमा राखिएका पिन कोडहरु बाइपास गर्न ठेगाना परिवर्तन गर्न, कम निरीक्षणका साथ साना वित्त बैंकहरुमा आफ्नो नाममा खाता खोल्न र त्यसपछि २० लाख रुपैयाँ वा सोभन्दा बढी मूल्यको जीवन बीमा पोलिसीहरु किन्न मनाउँछन्। –एजेन्सी
