काठमाडौं । खर्चको बोझमा थुप्रै मानिस परिवार चलाइरहेका हुन्छन्। कोही हालको जिम्मेवारी त कोही भविष्यको जिम्मेवारीका विषयमा सोचेर आर्थिक तयारी गरिरहेका हुन्छन्। विभिन्न क्षेत्रमा गर्नुपर्ने खर्चका बीच केही चिजको सुरक्षा गर्न पनि जरुरी हुन्छ। केही यस्ता खर्च हुन्छन्, जुनपछि आर्थिक सहयोगका रुपमा सेवा गर्दछ। जसमा बीमा पनि समावेश छ।
फोन, गाडी, घर, स्वास्थ्य र जीवनसहित धेरै प्रकारका बीमा हुन्छन्। यीमध्ये स्वास्थ्य बीमा वा जीवन बीमा गर्न धेरै महत्वपूर्ण हुन्छ। सही बीमा छनोटका साथसाथै सही उमेरमा कुन बीमा लिने भनेर पनि जान्नुपर्छ।
प्रायः मानिसले बीमा गर्छन् तर त्यो बीमालाई अद्यावधिक गर्न वा त्यसमा कुनै परिवर्तन गर्न आवश्यक ठान्दैनन्। जुन सही होइन। आफ्नो उमेर बढ्दै जाँदा बीमामा उपलब्ध कभरेज र अन्य कुराहरु हेर्नुपर्छ। आवश्यकताहरु उमेरसँगै परिवर्तन हुन्छन् र आवश्यकताहरुसँगै बीमा कभरका फाइदा थप्न धेरै महत्वपूर्ण हुन्छ।
कुन उमेरमा बीमा गर्नु बढी फाइदाजनक ?
सही उमेरमा बीमा प्राप्त गर्न लाभदायक हुन सक्छ। सामान्यतया युवा २० देखि २५ वर्षको उमेरमा काम गर्न थाल्छन्। यो उमेरमा उनीहरुसँग धेरै जिम्मेवारी हुँदैन र आर्थिक बोझभन्दा टाढा हुन्छन्। यस्तो अवस्थामा बीमा पोलिसी बनाउनु बुद्धिमानी हुन्छ। स्वास्थ्य बीमा, व्यक्तिगत दुर्घटना बीमा र जीवन बीमाजस्ता बीमा अपनाउनु राम्रो हुन सक्छ। यदि सवारीसाधन चलाइन्छ भने टर्म प्लानसहितको बीमा गर्नु लाभदायक हुन सक्छ।
२५ देखि ४० वर्षको उमेरपछि कुन बीमा कभर सही ?
उमेर २५ वर्ष नाघेपछि जीवनमा परिवर्तन आउन थाल्छन्। सामान्यतया २५ देखि ४० वर्षको उमेर समूह धेरै जिम्मेवारीले घेरिएको हुन्छ। विवाह, सन्तान र त्यसपछि बालबालिकाको पढाइ। यी सबै जिम्मेवारी यही उमेरमा मात्रै हुन्छन्। यस्तो अवस्थामा स्वास्थ्य बीमा अपनाउने एक सही निर्णय हुनेछ र यो बीमा परिवारका सदस्यहरुसँग समावेश भएको हुनुपर्छ। यदि विवाह र परिवारअघि नै स्वास्थ्य बीमा लिइएको छ भने त्यसमा आफ्नो परिवारलाई समावेश गर्नुपर्छ। घर बनाउँदा वा किन्दा ऋण लिएकाहरुले पनि ऋणका लागि बीमा कभरको विकल्प रोज्न सक्छन्। सवारीसाधन र जीवन बीमा पनि जोड्नु बुद्धिमानी हुनेछ।
४५ देखि ५५ वर्षको उमेरमा खर्च र जिम्मेवारी बढी
सामान्यतया २० देखि ४० वर्षको उमेर कुनै न कुनै रुपमा पार गरिन्छ। वास्तवमा खर्च र जिम्मेवारी ४५ वर्षपछि सुरु हुन्छ। छोराछोरीको उच्च शिक्षा, छोरा छोरीको विवाह, अस्वस्थ स्वास्थ्यलगायतका ठूला खर्च आउन थाल्छन्। यो अवधिमा टर्म इन्स्योरेन्स जारी राख्न धेरै महत्वपूर्ण छ। बीमाबाहेक पेन्सन योजना वा पेन्सन योजनामा लगानी गर्नेबारे सोच्नु पनि धेरै महत्वपूर्ण छ। जहाँबाट भविष्यमा राम्रो प्रतिफल पाउन सकिन्छ। यसले बुढेसकालमा आर्थिक सहयोग पुर्याउँछ।