काठमाडौं । डोनाल्ड ट्रम्प अमेरिकाको ४७ औं राष्ट्रपति निर्वाचित भएका छन् । विजयपछि दिएको सम्बोधनमा उनले आफैं एलन मस्कको नाम लिए र उनलाई आफ्नो सबैभन्दा ठूलो सहयोगी भनेका थिए । दुईबीचको कामको केमिस्ट्री यस्तो छ कि मस्क हाल फ्लोरिडामा ट्रम्पको घरमा बसिरहेका छन् । मस्कले यसअघि पनि आफ्नो कुनै स्थायी घर नभएको बरु साथीभाइको घर वा अफिसमा रात बिताउने गरेका बताइसकेका छन् । संसारका धेरै धनी व्यक्ति यस श्रेणीमा छन्, जसले आफ्नो स्थायी बसोबासलाई बेवास्ता गरे।
मस्क सुरुदेखि नै यस्तो थिएनन्। तर २०२० अघि उनीसँग धेरै आलिशान घर र जग्गा थिए। सोही वर्ष उनले आफ्नो सबै अचल सम्पत्ति बेच्ने घोषणा गरे। जसमा सवारीसाधनदेखि घरसम्म सबै समावेश छ। मस्कले आफ्नो सबै सम्पत्तिबाट प्राप्त रकम मंगल ग्रहमा कोलोनी स्थापना गर्न प्रयोग गर्ने बताए । तर, कुरा यहीं टुंगिएन । केही समयपछि धेरै अन्तर्वार्तामा उनले एक शब्द प्रयोग गरे, ‘मिनिमलिज्म’। यसको मतलब न्यूनतम सामानको साथ बाँच्नु हो। यो आवश्यक छैन कि एक मिनिमल्जिमको घर छैन। उनीसँग सम्पत्ति हुन सक्छ तर न्यूनतम। भारी फर्निचर वा टीभीजस्ता चीजहरुका लागि घरमा ठाउँ हुने छैन।
जग्गा बेचिसकेपछि मस्क अफिस वा साथीको घरमा बस्न थाले । केही महिनापछि उनले आफ्नो बासस्थान परिवर्तन गरे । अहिले आपसी आवश्यकताका कारण उनी ट्रम्पको घरमा बसिरहेका छन् ।
मिनिमल्जिमको अवधारणा धेरै पुरानो
बीसौँ शताब्दीमा युद्धहरुपछि मानिसहरुमा विपरीत बानी देखा पर्न थाल्यो। यसअघि स्थिर राशन र कम चल र अचल सम्पत्ति थपिएको थियो। युद्धपछि मानिसको सोचाइमा परिवर्तन आयो । राशन होस् वा बहुमूल्य सामान जति सक्दो जम्मा गर्ने सोच्न थाले । उनीहरुलाई लाग्यो कि यदि फेरि युद्ध भयो भने यो सम्पत्तिले उनीहरुलाई सुरक्षित ठाउँमा भाग्न र फेरि बसोबास गर्न मद्दत गर्नेछ। जम्मा गर्ने बानी यति बढ्दै गयो कि यसलाई रोक्न मिनिमलिज्मको आन्दोलन सुरु भयो । न्युयोर्कको आर्ट ग्यालरीबाट सुरु भएको यो अभियान मानिसको घर–घरमा पुग्न थाल्यो । मानिसहरुले पहिले आफ्नो घरको ढोका साधारण डिजाइनमा बनाउन थाले। अनि यो जताततै देखिन थाल्यो।
मिनिमल्जिम भनेको के हो ?
न्यूनतमसँग लामो समयसम्म बाँच्नुलाई मिनिमल्जिम भनिन्छ। त्यहाँ कुनै निश्चित रेखा छैन कि धेरै सामानसँग बस्नेहरुमात्र मिनिमल्जिम हुन्। केही मानिसहरुसँग बाँच्नका लागि पर्याप्त छ। जब कि धेरै मानिसले आफ्नो घर र जागिर छोड्छन् र कोही अस्थायी आश्रयहरुमा बस्छन् र केही जोडी लुगा लगाएर विभिन्न काम गर्छन्। तर, यो गरिबीभन्दा फरक छ। मिनिमलिस्टहरुले आफ्नो सर्तमा र आफ्नै इच्छाअनुसार यस्तो जीवनशैली रोज्छन्।
धेरै मानिसले यसमा नम्बर थपिरहेका थिए। जस्तै यदि तपाइँसँग जम्मा १०० चिज छन् भने लुगादेखि टुथब्रस र फोन कार्डहरु, तपाइँ अझै पनि यो श्रेणीमा पर्न सक्नुहुन्छ। तर विस्तारै यो पनि घटाउनुपर्छ। विश्वमा धेरै अरबपतिहरु छन्, जससँग बस्नका लागि पर्याप्त घर र सामानहरु छन्। उनीहरुले अचल सम्पत्तिलाई न्यूनतम राखेका छन् ।
वारेन बफेट विश्वका सबैभन्दा ठूलो लगानीकर्तामध्ये एक हुनु। पचासको दशकदेखि उनी नेब्रास्काको एउटा साधारण घरमा बस्दै आएका छन्।
जोन पल जोन्स एक अमेरिकी व्यापारी हुन्। उनी कुनै स्थायी सम्पत्ति छैन। उनी सधैँ यात्रा गरिरहन्छन्।
अमेरिकी व्यापारी जेफ बेजोसको बारेमा भनिन्छ कि उनी कट्टर मिनिमालिस्ट हुन्।
के हो मिनिमल्जिमको मनोविज्ञान ?
त्यस्ता व्यक्तिहरु स्थायी रुपमा एकै ठाउँमा बस्दा आफ्नो ऊर्जा कम हुने विश्वास गर्छन्। साथै, घरजग्गा कायम राख्न धेरै कडा परिश्रम गर्नुपर्नेछ। स्थायी घर किन्नुको सट्टा मस्कजस्ता मानिसहरुले त्यो पैसा आफ्नो परियोजनाहरुमा लगानी गरिरहेका छन्। अन्य उद्योगीहरुको अवस्था पनि उस्तै छ । मिनिमल्जिम बाँच्नेहरुका लागि यात्रा सजिलो छ। यसबाहेक वरपर कम सामान राख्नाले पनि मस्तिष्कको कार्यमा राम्रो प्रभाव पार्छ। यो धेरै अध्ययनहरुमा प्रमाणित भएको छ।