काठमाडौं । विश्वमा ‘डिजिटल अरेस्ट’ घोटालाको मामलाहरु दैनिकजसो बढिरहेको छ। धेरै मानिस यसको सिकार भइरहेका छन्। साइबर अपराधीले करोडौँ रुपैयाँ ठगी गरिसकेका छन्। साइबर ठगीले पीडितको नाममा बैंकबाट पर्सनल लोनमात्रै लिँदैनन् पछि बैंक खाताबाट पनि पैसा निकाल्छन्।
विश्वमा धेरै मानिस छन्, जसको बैंक खातामा केही हजार रुपैयाँ वा ५–१० हजार रुपैयाँ हुन्छ। साइबर ठगहरुले आफूबाट के लुट्ने हो भनी त्यस्ता केही मानिस सोच्छन्। यस्तो सोच भएका व्यक्तिहरुले पनि होसियार हुन आवश्यक छ। किनकि साइबर अपराधीहरुले तपाइँको नाममा नक्कली व्यक्तिगत ऋण लिएर तपाइँलाई ठगी गर्न सक्छन्। यस्तो अवस्थामा त्यो व्यक्तिगत ऋण दिने जिम्मेवारी सीधै तपाइँको हुन सक्छ।
डिजिटल अरेस्ट स्क्याममा एक व्यक्तिलाई अपरिचित नम्बरबाट फोन आउँछ। त्यसपछि ती व्यक्तिलाई उसको नाममा लागुऔषधसहितको पार्सल विदेश गइरहेको वा उसको मोबाइल वा बैंक खाता मनी लान्ड्रिङमा प्रयोग भएको बताइन्छ। जुन पूर्ण रुपमा नक्कली हो।
त्यसपछि नक्कली प्रहरी, सीबीआई वा अन्य सरकारी निकायको नाम प्रयोग गरेर नक्कली पक्राउ पुर्जीसमेत देखाउँछन्। अनि घरमा क्यामेराको अगाडि बस्न निर्देशन दिइन्छ। यो डिजिटल अरेस्ट हो।
साइबर ठगहरुले डिजिटल अरेस्ट गरेर तपाइँको बैंक खाता विवरण र अन्य जानकारी प्राप्त गर्छन्। यसपछि तिनीहरुले सजिलैसँग तपाइँको नाममा व्यक्तिगत ऋण लिन सक्छन्, जसको रकम तपाइँको बैंक खातामा आउँछ र त्यसपछि तिनीहरुले तपाइँको बैंक खाताबाट त्यो पैसा निकाल्न सक्छन्।
डिजिटल अरेस्टका बेला पुलिस, सीबीआई वा अन्य कानुनी एजेन्सीहरुले तपाइँलाई स्काइप वा ह्वाट्सएप आदिमा भिडियो कल गर्न सोध्न सक्छन्। यस अवधिमा तिनीहरुले तपाइँलाई तपाइँको मोबाइल स्क्रिन शेअर गर्न पनि दिन्छन्, त्यसपछि तपाइँ सजिलैसँग तपाइँको मोबाइलमा हुने हरेक गतिविधि देख्न सक्नुहुन्छ।
स्क्रिन शेअरिङका क्रममा यदि तपाइँले बैंक आदिबाट ओटीपी प्राप्त गर्नुभयो भने स्क्रिन शेअरिङका कारणले तिनीहरुले तपाइँको ओटीपीमा सहजै पहुँच गर्न सक्छन्। यदि तपाइँको बैंक खातामा धेरै रकम छैन भने उनीहरुले तपाइँको नाममा व्यक्तिगत ऋण आदि पनि लिन सक्छन्।
विश्वमा अहिले अनलाइनको प्रयोग निकै बढेको छ। तपाइँलाई बैंकहरुले अनलाइन माध्यमबाटै केही लाख रुपैयाँको पूर्व–अनुमोदित ऋण दिन्छ। यस्तो अवस्थामा तपाइँले घरमै बसेर केही क्लिक गरेर र उउटा ओटीपी आदि दिएर व्यक्तिगत ऋण प्राप्त गर्न सक्नुहुन्छ। साइबर अपराधीहरुले यो सेवाको फाइदा लिइरहेका छन्।
साइबर अपराधीहरुले क्रेडिट कार्डलाई पनि निशाना बनाएर व्यक्तिको नाममा नक्कली व्यक्तिगत ऋण आदि लिन सक्छन्। यसको मद्दतले तपाइँको बैंक खाताबाट लाखौँ रुपैयाँ निकाल्न सकिन्छ।
साइबर ठगी अज्ञात नम्बरबाट आउने कल, सन्देश वा लिंकहरुबाट सुरु हुन्छ। तसर्थ, सधैँ ध्यान राख्नुहोस् कि तपाइँको ओटीपी, बैंक विवरण र व्यक्तिगत विवरण कुनै अपरिचित व्यक्तिसँग कहिल्यै शेअर नगर्नुहोस्। साइबर अपराधीहरुले इन्टरनेट बैंकिङमार्फत तपाइँको बैंक खातामा लगइन गर्न सक्छन्। त्यसपछि त्यहाँबाट लाखौं रुपैयाँको कारोबार गर्न सकिन्छ।
यदि तपाइँले आफ्नो बैंक खातामा कुनै शंकास्पद गतिविधि देख्नुभयो भने तुरुन्तै जाँच गर्नुहोस् कि यो के हो ?
