काठमाडौं । भारतीय जीवन बीमा बजारमा मंगलबारदेखि समर्पण मूल्यसम्बन्धी नयाँ प्रावधान लागू भएको छ। नयाँ प्रावधान कार्यान्वयनमा आएसँगै अब बीमितले अब बीमालेख समर्पणबापत यसअघिको भन्दा धेरै समर्पण मूल्य पाउने भएका छन्।
भारतीय बीमा नियामक तथा विकास प्राधिकरणले जीवन बीमकको नाममा जारी गरेको परिपत्रमा जीवन बीमकले सावधिक प्रकृतिको बीमालेखअन्तर्गत जारी गरिएका प्रत्येक बीमालेख, जुन समर्पण मूल्य योग्य छ, त्यसपछिका वर्षका लागि नविकरण बीमाशुल्क भुक्तानी नगरेका कारणले व्यतित(ल्याप्स) हुनु हुँदैन। बीमालेखको चुक्तामूल्यको सीमासम्म बीमालेख सक्रिय(इनफोर्स) रहनुपर्छ। ‘स्वीकृत समर्पण मूल्य गणना सूत्र र आर्जित बोनस वा सुनिश्चित थप प्रतिफल, यदि कुनै हो भने, जुन पहिले नै बीमालेखमा संलग्न भइसकेको छ’, प्राधिकरणले भनेको छ। यसको मतलब नियामकले स्वीकृत गरेको नयाँ गणनाअनुसार बीमितले बन्द गरिएका बीमालेखका लागि उच्च समर्पण मूल्य पाउनेछन्।
समर्पण मूल्य भनेको बीमितले बीमाशुल्क भुक्तानी गर्न बन्द गरेको अवस्थामा वा बीमालेख बन्द गरेको अवस्थामा प्राप्त हुने रकम हो। बीमा कम्पनीले व्यतित बीमालेखमा समर्पण मूल्यका रुपमा थोरै रकममात्र तिर्दै आएका थिए।
चालु आर्थिक वर्षको दोस्रो आधामा अस्थिर प्रिमियम आन्दोलनको नेतृत्व गर्दै उत्पादन र आयोग संरचनाले महत्वपूर्ण परिवर्तनहरु देख्न सक्ने सम्भावना छ। ‘यद्यपि, यी परिवर्तन ग्राहकका लागि अनुकूल हुने अनुमान गरिएको छ, मध्यम अवधिमा वृद्धि बढ्ने सम्भावना छ’, रेटिङ फर्म केयरएजले भनेको छ।
बीमितका लागि लाभ
अहिलेसम्म यदि सुरुको १ वर्षपछि बीमाशुल्क भुक्तानी नगरेका कारण बीमालेख व्यतित भएको वा समाप्त भयो भने बीमकले कुनै पनि रकम फिर्ता गर्दैनन्। अब बीमकले १ वर्षमात्रै पनि बीमाशुल्क तिरेका छन् भने समर्पण मूल्यबापत बीमाशुल्कको करिब ८०–८५ प्रतिशत रकम फिर्ता पाउनेछन्। यदि बीमितले वार्षिक १ लाख रुपैयाँ भुक्तानी गरेको छ भने उसले समर्पण मूल्यबापत ८० हजार रुपैयाँभन्दा अलि बढी भुक्तानी प्राप्त गर्नेछ। अहिलेसम्म यस्तो रकम १ वर्ष अवधिका लागि शून्य थियो।
ग्राहकले २ वर्षसम्म प्रतिवर्ष २ लाख ४० हजार रुपैयाँ बीमाशुल्क तिर्दा उसले ४ लाख ८० हजार रुपैयाँको बीमाशुल्क भुक्तानी गरेकोमा समर्पण मूल्यबापत ४ लाख ५० हजार रुपैयाँ बढी प्राप्त गर्नेछ। अवस्थित सूत्रअनुसार पोलिसीधारकले बन्द गरिएका पोलिसीहरुका लागिमात्र २ लाख ५० हजार पाउँछन्। समर्पण मूल्य तदनुसार पछिल्ला वर्षहरुमा बढ्नेछ र पोलिसीधारकले भुक्तान गरिएको बीमाशुल्कको ८५ प्रतिशतसम्म पाउनेछन्।
उच्च समर्पण मूल्यले बीमकले बीमाशुल्कमा वृद्धि हुने सम्भावना हुन्छ। केही बीमा कम्पनीहरुले नियामकलाई निर्णय पुनरावलोकन गर्न आग्रह गर्दै प्राधिकरणलाई समर्पण मूल्यमा वृद्धि गरेका थिए। बीमा कोषहरु २० देखि २५ वर्षसम्मको दीर्घकालीन कोष हुन मानिन्छ। ‘यदि बीमकले उच्च समर्पण मूल्य निकाल्छ भने यसले यसको मार्जिन र नाफालाई असर गर्न सक्छ’, एक बीमा स्रोतले भन्यो।
बीमा कम्पनीले पनि उच्च समर्पण मूल्य नीति बीमितको हितविपरीत भएको बताउँछन्। तिनीहरु आफ्नो नाफा मार्जिन र खर्चमा उफ्रिने डराउँछन्। ‘त्यहाँ सम्भावना छ कि बीमकले समर्पण मूल्यमा भएको वृद्धिका लागि बीमाशुल्क वृद्धि गर्नेछन्, नयाँ नियमले बीमकललाई राम्रो प्रदर्शन गर्न र आत्मसमर्पण गर्नबाट जोगिन बाध्य पार्छ’, एक बीमा अधिकारीले भने।
