बीमा विमित र विमकका बीच गरिने एक सम्झौता पत्र हो । विमितले आफनो जीवन सम्पत्ति वा दायित्वमा पर्न सक्ने जोखिमको आर्थिक भार बीमकमा सारी बीमा गर्दछन् । बीमा भविष्यमा हुन सक्ने जोखिमको न्यूनिकरण गर्न गरिने बीमा कम्पनि सँगको एक प्रकारको सम्झौता हो । बीमा भविष्यमा आईपर्ने जोखिमको ग्यारेन्टी हो । भविष्यमा भैपरि आउने जोखिमलाई सामना गर्नका लागि बीमा गरिन्छ । बीमा आर्थिक नोक्सानी हँदा दिईने क्षतिपुर्ति हो ।
आज पनि कयौँ मानिसहरुमा बीमा के हो र यसका फाईदाहरु के ,के हुन सक्छन् भन्ने कुरा नै थाहा छैन् । थाहा पाएकाहरुलाई पनि कसरी बीमा गरिन्छ नै थाहा नहँुदा बीमा क्षेत्रमा जति विकास हुनु पर्ने हो त्यो हुन नपुगेको देखिन्छ । बीमा प्रति रुचि र ज्ञान भएका व्यक्तिको वा बीमा गर्ने व्यक्तिको पहिलो जिज्ञासा हुन्छ, बीमा कसरी गर्ने ? बीमाको पहिलो चरण वा प्रक्रिया के हो ? बीमा गर्ने व्यक्तिले शुरुमा बीमा कम्पनिका बारेमा थाहा हुनु पर्दछ ।
कम्पनिको बारेमा जानकार भई सकेपछि उक्त कम्पनिले गर्ने बीमा,बीमाका प्रकारका बारेमा थाहा पाई बीमा गर्ने कुरामा ढुक्क हुनु पर्दछ । यदि बीमा गर्ने नै निश्चित हो भने बीमा प्रस्ताव फारम भर्नु पर्ने हुन्छ । प्रस्ताव फारम भनेको बीमित र बीमा कम्पनि बीच गरिने करार पत्र वा सम्झौता पत्र हो । यसमा बिमितले बिमकलाई उपलब्ध गराउनुपर्ने सम्पूर्ण जानकारी प्रस्तुत गरिएको हुन्छ र यही फारामबाट बीमा कम्पनिले बिमित र जोखिमको बारेमा जानकारी लिने गर्दछ । यस कागजातमा माग गरिएका वा समावेश गरिएका विवरणहरु सत्य, तथ्य रुपमा उपलब्ध गराई बिमितले आफनो कर्तव्य निभाउँनु जरुरी हुन्छ । यदि झुठो विवरण दिएमा बिमितको क्षतिपूर्तिमा असर पर्न जान्छ । त्यसैले बिमितले प्रस्ताव फाराम भर्दा फारामले मागेका सम्पूर्ण विवरणहरु दिई असल बिमितको रुपमा रहनु पर्दछ ।
प्रस्ताव फारामको नमुना र बेहोरा पनि बीमाका प्रकारहरुका आधारमा नै भर पर्दछन् । यदि जीवन बीमा गर्ने हो भने नाम, पेशा, लिंग, पुरा ठेगाना, व्यवसाय, रोजगारदाता, विवाहित, वा अविवाहित, शिक्षा,उमेर, आयस्रोत, जीवन बीमाको उद्देश्य, किसिम,बीमा शुल्क आदि कुराहरुको उल्लेख गर्नुपर्दछ । यस बाहेक स्वाश्थ्य स्थितिको बारेमा पूर्ण विवरण पनि यसमा प्रस्तुत गर्नु पर्दछ । सम्पत्तिको बीमा गर्दा सम्पत्ति रहेको स्थान, त्यसको भोगचलन गर्ने तरीका, अपनार्र्ईएको सुरक्षा व्यवस्था, बिमांक आदिको सम्पूर्ण विवरण भर्नुपर्दछ । यसैगरी सवारी साधनको बीमा गर्ने भएमा तेस्रो पक्षको जनधनको हानी नोक्सानको क्षतिपूर्ति समेत गरिनुपर्दछ ।
बीमा प्रस्ताव फारममा सोधिएका सबै प्रश्नहरु को जवाफ भने सत्य तथ्य दिनु पर्दछ । सोधिएका प्रश्नहरुको उत्तर दिदा केरमेट नगरी, सफा र शुद्ध साथै बुझिने गरी लेख्नुपर्दछ । बिमितले भरेको फारम वा बिमितले दिएको तथ्य अनुसार बीमा कम्पनिले जोखिम मूल्याङकन गर्ने भएकाले हरेक बिमितले प्रस्तावित फारममा उल्लेख गर्नुपर्ने सम्पूर्ण विवरणहरु सत्य बताउनु एउटा असल बिमितको दायित्व हुने छ ।
